Mirzo Ulug’bek nomidagi o’zbekiston Milliy Universiteti Iqtisodiyot fakulteti

MHT uslubiyatiga asosan hisobot davrida mamlakat iqtisodiy hududidagi rezidentlar ishlab chiqargan barcha mahsulotlar va ko‘rsatilgan xizmatlarning joriy baholardagi qiymati yig‘indisiga - yalpi ishlab chiqarish deb ataladi.

Ishlab chiqarish usuli. YAIM ko‘rsatkichi ishlab chiqarish usuli bilan hisoblanganda, uning xajmi mamlakat iqtisodiy hududidagi barcha rezidentlar tomonidan yaratilgan yalpi qo‘shilgan qiymat (YAQQ)lar yiindisiga teng bo‘ladi: Yalpi ichki mahsulot ko‘rsatkichini ishlab chiqarish usuli bilan hisoblash uchun, dastlab yalpi ishlab chiqarish ko‘rsatkichi aniqlanishi lozim.

Asosiy baxo – bozor bahosi bo‘lib, omil bahoga ishlab chiqarish sof solig‘i qo‘shiladi. U o‘z navbatida shplab chiqaruvchilar va xaridorlar bahosiga bo‘linadi.

Ishlab chiqaruvchilarning bozor bahosi - ishlab chiqarunchi tomonndan mahsulot birligining sotilgan bahosini anglatadi. Bunda asosiy bahoga maxsulotlarga bo‘lgan soliq qo‘shiladi va mahsulotlarga bo‘lgan subsidiyalar ayriladi. Subsidiyalardan tashqari solpqlar – sof soliqlar deb ataladi.

Xaridorlar bozor baxosi – xaridor tomonidai mahsulot va xixmatlarga to‘langan to‘lovlardir. Bularga mahsulotlarga bo‘lgan sof soliqlar va savdo-transport ustamalari qo‘shiladi.

• 1. Oxirgi iste’mol. Tovarlari va xizmatlarini xarid qilish uchun sarflangan xarajatlar;

• 2. Yalpi jamg‘arish

• 3. Sof eksport.

Yalpi ichki mahsulot xajmi “oxirgi foydalanish” usuli bilan aniqlanganda, uning qiymati oxirgi iste’molni tashkil etuvchi elementlarning summasi sifatida aniqlanadi

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT