Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд давлат

l_an=(ω_an·  +Δλ_an)·d=
ω_i масофа ҳисоблаб топилади:
Биринчи равоқда:
ω₁= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
ω₂= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
“B” таянчдан чапда:
ω₃= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
ω₄= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
Иккинчи равоқда:
ω₅= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
ω₆= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
“B” таянчдан ўнгда:
ω₇= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
ω₈= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
“С” таянчдан чапда:
ω₉= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;
ω₁₀= + 5d = мм > 20·d= мм < l_an= мм;


8- расм. Тўр ва стерженларнинг узилиш жойларини аниқлашга доир.

20 расм. Стерженларнинг узунликларини топишга доир

5. Биринчи қават устунларини ҳисоблаш

Вариантларни таққослаш натижасидан қабул қилинган бош тўсиннинг ўлчамлари

b_mbxh_mb= x мм. Бош тўсинга таъсир қиладиган юкларни ҳисоблаймиз.


32. Ҳисобий юкларни аниқлаймиз:
Тўсин қовурғасининг хусусий оғирлигидан l_s= м узунлигидаги ҳисобий юк-
G_mb (х.о.) =(h_mb – h_s)·b_mb·ρ· γ_f ·γ_n=
Ёрдамчи тўсин орқали узатиладиган ҳисобий доимий юк-
G_sb =g_sbl_sb=
бу ерда g_sb - ёрдамчи тўсинга таъсир қилаётган доимий юкнинг қиймати; l_sb - ёрдамчи тўсин узунлиги.
Жами, ҳисобий доимий юк
G_mb= G_mb (х.о.) + G_sb =____________________________
Доимий юкларни ҳисоблаш. Бош тўсин орқали устунга узатиладиган доимий юк -
G= n ∙ G_mb =
бу ерда G – битта ёрдамчи тўсиндан жами ҳисобий доимий юк; n – битта бош тўсинга ўрнашган ёрдамчи тўсинлар сони.

Устунга таъсир қила­диган юк юзаси

Бош тўсин

6,8









6,4







3 та ёрдамчи тўсин

8- расм. Устунни ҳисоблашга доир

Бино n_c =____ қаватдан иборат бўлганлиги учун:

G (n_c -1) =
Кўндаланг кесим ўлчамлари h_c x b_c = ___ x ___ м ва баландлиги h= м бўлган битта устунларнинг оғирлигидан
G_c (1 кават) = h_c·b_c·(h_қав- h_mb)·ρ ·γ_f ·γ_n=

n_c=____ қаватдаги устунларнинг оғирлигидан:

G_c= (n_c·-1) G_c (1 кават) =

Жами доимий юкларнинг қиймати:

N_l= G (n_c -1) + G_c ________________________________


Бош ва ёрдамчи тўсинлар орқали узатиладиган муваққат юкларнинг қийматлари: давомли таъсир қилувчи қисмдан ( υ_sb,l = 0,8 υ_sb= кН/м²):
Ёрдамчи тўсин орқали узатиладиган ҳисобий муваққат юк-
V_sb,l = n υ _sb,l  l_sb=
n_c =____ та ораёпма учун: V_sb,l ( n_c -1) = кН.
Қисқа вақт таъсир қилувчи қисмидан ( υ _sbc = 0,2 υ_sb= кН/м²):
V _sb,_c = n υ_c l_sb=
n_c =____ та ораёпма учун: V _sb,_c ( n_c -1) = кН.
Том орқали устунга таъсир қиладиган қор қоплами оғирлигидан ҳосил бўладиган муваққат юк ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­_____________________________ шаҳри учун S_n0=0,5 КПа (1 туман).
S=S_n γ_f γ_n l_sb l_mb = 0,5 1,4 0,95 _______________________________________

Жами муваққат юкларнинг қиймати:

V= V_sb,l ( n_c -1) + V _sb,_c ( n_c -1)=__________________________


33. Устунга таъсир қилувчи бўйлама кучни ҳисоблаймиз:
Доимий ва давомли юкларнинг жами қиймати:
N_l = N_l + V_sb,l=
Қисқа вақт таъсир қиладиган муваққат юкларнинг жами:
N_v= V_sb,c +S=
Умумий юкнинг жами қиймати: N = N_l + N_v =______________________________


34. Устуннинг ҳисобий схемасини тузамиз (11-расм)

35. Яхлит темирбетон устунларини тайёрлаш учун ишлатиладиган бетон ва арматура характеристикалари аниқланади

Ҳисоблаш учун берилган:
В__ синфдаги оғир бетон учун – R_b= MПа.
____ синфдаги арматура учун - R_s= МПа;


36. Устун кесим ўлчамларини аниқлаш
Устун кесимининг юзаси аниқланади:

Устун кесимининг ўлчамлари: b_c=h_c= =
Устун ўлчамлари унификациялатиридиб , b_c=h_c= мм қабул қилинади.
37. Бўйлама куч бўйича талаб қилинадиган арматура кесим юзалари ҳисобланади:
Қуйидагини ҳисоблаймиз:
l₀=0,7·(h_1қав+h₁)=
бу ерда h₁= м - устун ости қисмининг баландлиги.
Устун эгилувчанлиги λ=l₀/h_c= <20 бўлганда φ =1 қабул қилиб, устун учун дастлабки арматура юзасини топамиз:


(А_s+А^´_s)₁= =


(А_s+А^´_s)₁= талаб бажарилиши шарт.
Бўйлама ишчи арматура 4 А-III қабул қиламиз.
Эгилувчанлиги λ_h =

11-расм. Устунни ҳисоблашга доир

Доимий ва давомли юкларнинг тўлиқ юкларга нисбати ва эгилувчанликка =l₀/h боғлиқ равишда интерполяциялаб φ_в= олинади.
= < = мм² ҳол учун – φ_sb= олинади;
бу ерда n - устун кесимидаги стерженлар сони, n₁ - устун кесими ўртасидаги стерженлар сони)
=


φ= < φ_sb= қабул қилиб арматура кесим юзасини ҳисоблаймиз:
(А_s+А^´_s)₂= =


(А_s+ А^´_s)₂ = мм² > талаб бажарилиши шарт.

Биринчи қадамда аниқланган арматура кесим юзаси кейинги қадамда ҳисобланган арматура кесим юзасидан 5% кўп фарқ қилмаса ҳисоб тўхтатилади.

38. Устунни арматуралар билан жиҳозлаш арматуралаш турига қараб бажарилади.


6. Устун ости пойдеворини ҳисоблаш ва қурилмалаш


39. Яхлит темирбетон пойдеворларини тайёрлаш учун ишлатиладиган бетон ва арматура характеристикалари аниқланади
В__ синфдаги оғир бетон учун – R_b= MПа; R_bt=· МПа.
____ синфдаги арматура учун - R_s= МПа;
асос грунтининг шартли – R₀= МПа; пойдевор материали ва поғона устидаги грунтнинг ўртача солиштирма оғирлиги ρ=20 кН/м³


40. Пойдеворга таъсир қиладиган юк аиқланади.


= кН.

γ_m = 1,15 - юк бўйича ишончлилик коэффициентининг ўртача қиймати.

41. Пойдеворнинг қўйилиш чуқурлигини аниқлаш
Грунтнинг мавсумий музлаш меъёрий чуқурлиги d_{f n} = d_0 = мм
d₀ - M_t = 1 бўлганда музлаш чуқурлиги d₀ = мм.
Грунт мавсумий музлашининг ҳисобий чуқурлиги
d_f = d_{f n} ·0,6= мм
Пойдевор жойлашишининг амалий чуқурлигини пойдевор баландлигини (h_f= мм) эътиборга олиб d_f= h₁+h_f= + = мм қабул қиламиз.


42. Пойдевор товонининг ўлчамларини аниқлаш
Марказий юкланган пойдевор асосининг юзаси
.

Пойдевор асосининг ўлчамлари   = м га тенг.

Пойдевор асоси томонларини a_f x b_f = х м қабул қиламиз.
Пойдевор асосининг жойлашиш чуқурлиги d_f = м < d₀ = 2 м бўлганлиги учун грунтда ҳосил бўладиган босим:
МПа.
Пойдевор асосининг юзасини R бўйича такроран аниқлаймиз:
.
Якуний ҳисоб бўйича = м,
Пойдевор ости ўлчами a_f xb_f = х м ва юзасини – А_f = · = м деб қабул қиламиз.


43. Пойдевор баландлиги, зина ўлчамлари ва арматура кесим юзасини аниқлаш ҳамда қурилмалаш
Пойдевор асосида ҳисобий кучлардан ҳосил бўлган кучланиш:

 . =

Пойдевор мустаҳкамлик шартидан келиб чиқадиган энг кичик фойдали баландлик:
= м,
бу ерда, h_cf х b_cf =
Пойдеворнинг тўлиқ минимал баландлиги a_p= a₁+d/2= 35+10/2=40 мм;
h_f,min=h_o,min+a_p+d/2=
Конструктив талабларга кўра, қуйма яхлит пойдеворларнинг тўлиқ баландлигини аниқлашда:
Пойдевор баландлигини унификациялаб h_f = м (икки поғонали – биринчи зина баландлиги h₁ = м, иккинчи зина баландлиги h₂ = м) деб қабул қиламиз.
У ҳолда, умумий баландлик бўйича пойдеворнинг босилишига бўлган мустаҳкамлиги:
h₀ = h_f – a_p=
бу ерда,
u_m= 4 (h_cf + h₀) =
A_0fp = (h_cf + 2 h₀)²=


F = N₁ – A_0fp ·p_sf = ≤ ·R_bt·h₀·u_m=

Шарт бажарилди.

Эгувчи момент миқдорлари:
=__________________________________


=___________________________________


=__________________________________


h_cf= h_c +50 мм.
Пойдеворнинг тўлиқ эни бўйича эгувчи моментга мос ишчи арматура кесим юзаси:
мм²;
мм²;
μ₁= = > 0,001;
μ₂= = > 0,001;


Пойдеворни қурилмалаш.



h_c

50

50





0,00







II

I





h_f

h₂

h₀₂

-d_f



h₁



c₁=(a_f- h_c)/2

h₀₁

II

I

40

c₂= c₁-h₂
.





b_cf=b_c+100

h_cf=h_c+100

II





a_f=







b_f=






26 расм. Пойдеворни ҳисоблашга доир.