Мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат архитектура қурилиш институти

МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ САМАРҚАНД ДАВЛАТ

АРХИТЕКТУРА - ҚУРИЛИШ ИНСТИТУТИ

«ШАҲАР ҚУРИЛИШИ ВА ХЎЖАЛИГИ » КАФЕДРАСИ

«ШАҲАР ИНЖЕНЕРЛИК ИНШООТЛАРИ» ФАНИДАН
КУРС ЛОЙИҲСИ

мавзу: ТЕМИР БЕТОНЛИ ТИРГАК ДЕВОР ҲИСОБИ

Самарқанд -20­­­­­­­­­21

Самарқанд -2021
МУНДАРИЖА
Топшириқ……………………………………………………………………………………………...2
1.Кириш..................................................................................................................................................6
2.Тиргак деворга ортидаги замин ва унинг устидан қўйладиган юклар таъсири.……................9
3.Тиргак деворга таъсир қилувчи замининг актив босими............................................................ 11
4.Асосдаги замин қаттиқлигини текширамиз...................................................................................11
5.Арматура кесим юасини танлаш.....................................................................................................15
Иловалар ...............................................................................................................................................19
Адабиётлар ...........................................................................................................................................24

Тиргак деворлар ҳақида умумий маълумотлар. Сув ташлагичлар ва тезоқарларнинг алоҳида ён деворларининг энг кенг тарқалган турлари 1-расмда келтирилган. Улар бетондан ва темир-бетондан тайёрланиши мумкин.


1-чизма. Сув ташлагич ва тезоқарлар ён деворларининг турлари:
а – орқа томони нишабли; б – нишабли; c– залворли бурчаксимон;
д – енгиллаштирилган бурчаксимон; э– худдишундай қовурғали;
г – док конструксияли;1 – сув ташлагич ёки тезоқарнинг туби;
2 – ёндевор; 3 – бўйламачок; 4 – вертикалплита;
5 – горизонтал плита;6– қовурға
Сув хўжалиги қурилишида темирбетон тиргак деворлардан кенг фойдаланилади. Улар қуйидагича гуруҳланади: қурилишига кўра–бир бутун қуйма, йиғма ва йиғма- қуйма; арматураланишига кўра – оддий арматураланган ва олдиндан зўриқтириб арматураланган; баландлигига кўра–паст(5мгача); ўртача(5...20м) ва баланд (20мданкатта); режадаги жойлашувига кўра–тўғри чизиқли, синиқ чизиқли ва эгри чизиқли; конструктив жиҳатларига кўра–плитали, шпунтли, бурчаксимон, бурчаксимон қовурғали (контрфорсли), анкерли ва ҳ.к; кўндаланг кесимининг ўлчамларига кўра–залворли(гравитатсион) ва енгиллаштирилган.
Залворли тиргак деворлар одатда бетонда жуда оз миқдорда арматураланган темир-бетондан тайёрланади.Уларнинг ағдарилишга ёки силжишга бўлган устиворлиги катта миқдордаги хусусий массасининг ҳисобига таъминланади(1-расм,а,c).
Тиргак деворлар ҳудудларни ободонлаштиришда қўллаш аввалам бор шу жойнинг меъморий мухандис-шаҳарсозлик талаблари эътиборга олиниши керак.
Тиргак деворларни лойиҳалаш вақтида реълифга қараб уларнинг турли хилдаги кўринишлари ва қурилмалари танланади. Қум уюмларини табиий ҳолдаги баландликлари ўз ҳолида сақлаб. улардан фойдаланишда, ободонлаштириш ишларини олиб бориши туфайли унинг атрофларидаги намликнинг миқдори ошиб бориб тепаликлар замида чўкиш ва силжиш ходисалари содир бўлади, шунинг учун ушбу мураккаб ҳудудларда тигак деворлар қўланилиши туфайли реълеф ўз ҳолида сақланиб қолади. Материаллар тури бўйича тиргак деворлар:
- вазмин табиий тош материаллардан;
- бурчак шаклидаги темир бетондан;
- қозиқ устунли ва бўртиб турган қозиқ устида ўрнатилган бетонли пойдевор ва бетонлардан иборат бўлиши мумкин.
Шаҳар қурувчиси олдида катта ва улкан вазифалар турибди, яъни олдиндаги қурилган турли–хил мухандислик иншоотларни қайта қуриш, қуриладиган жойларда мухандислик тадбирларини амалга ошириш мақсадида бир неча хил мухандислик иншоотларини танлаш, ҳамда бутунлай шаҳар ҳудудида ободанлаштириш ишлари учун керакли бўлган иншоотларни лойиҳалаштиришдир.

2-чизма. Тиргак девор