Mirzamahmudov o, xakimov m.. T. M, A h. T. Mirzamahmudov amaliy geografiya o'qitish usullari mirzamahmudov o, xakimov m

Darsning  ta’limiy  va  tarbiyaviy  maqsadlarini  ishlab  chiqish. 
Geogra‐fiya darslarini ta’limiy va tarbiyaviy maqsadlarini to’g’ri va aniq 
ishlab  chiqish  darsni  samaradorligini  belgilab  beradi.  Dastlab  darsni 
ta’limiy  maqsadlari  ishlab  chiqiladi.  Buning  uchun:  geografik  borliq, 
voqea  va  hodisalar  haqida  tasavvurlar,  ilmiy  tushunchalar,  tamoillar, 
qonuniyatlar  shakllantiriladi;  asosiy  ilmiy  ma’lumotlar  va  bilimlar 
takrorlanadi  va  mustahkamlanadi;  geografik  ko’nikma  va  malakalarni 
o’zlashtirish ta’min‐lanadi va takomillashtiriladi; umumiy ko’nikmalarni 
shakllantirish  davom  ettiriladi  (javoblarni  rejalashtirish,  darslik  bilan 
ishlash,  qo’shimcha  ada‐biyotlar  bilan  ishlash  va  h.k.);  dunyoqarash, 
g’oyaviy‐siyosiy, 
ahloqiy 
va 
kasbga 
yo’naltirilgan 
bilimlarni 
o’zlashtirish; mexnat va estetik tarbiya berish; o’quvchilarni tafakkurini, 
qiziquvchanligini rivojlanitirish. 
Geografiya  darslari  aniq  tarbiyaviy  maqsadga  yo’naltirilgan 
bo’lmog’i  lozim.  Bu  esa  o’quvchilarni  vatanparvarlik,  aqliy,  g’oyaviy‐
siyosiy  jihatdan  tarbiyalashga  imkon  beradi.  Geografiya  darslari 
olamning  yaxlitligi  g’oya‐sini  shaklantirishga,  geografik  voqea  va 
hodisalar  hamda  xo’jalik  faoliyati  orasidagi  sabab  va  oqibatlarni 
ochishga  yo’naltiradi.  Darsning  tarbiyaviy  vazifalariga  Vatanimizni 
mustaqillik davrida rivojlanishini o’rganish, mustaqil mamlakatimizning 

---

70 
 
erishgan  yutuqlarini  bo’rttirib  ko’rsatish,  fan,  madaniyat  va  sport 
soxasidagi yutuqlarimiz ruxida tarbiyalash katta samara beradi. 
Darsning  aniq  vazifalari  undan  oldinga  va  keyingi  darslarni 
maqsad‐lari  bilan  bog’langan  bo’lmog’i  lozim.  Darsni  maqsadi  va 
vazifalariga  misollar  keltiramiz.  “O’rta  Osiyoning  relefi  va  foydali 
qazilmalari” mav‐zusida quyidagi vazifalarni ko’rish mumkin: yirik relef 
shakllarini joylashish xususiyatlari va sabablarini ochib berish; yirik relef 
shakllari  haqida  bilimlarni  kengaytirish;  cho’l  relef  shakllarini  hosil 
bo’lishida  shamolni  o’rni  va  ahamiyatini  ochib  berish;  relefni  hosil 
bo’lishida  va  rivojlanishida  ichki  va  tashqi  kuchlarni  o’zaro  ta’siri 
g’oyasini  yanada  rivojlantirish;  O’rta  Osiyo  foydali  qazilma  konlarini 
joylashishini o’rganish va ularni hosil bo’lishini yer po’sti tuzilishi bilan 
bog’liqligini  ochib  berish;  karta  asosida  relefga  tavsif  berish 
ko’nikmalarini shaklantirishni davom ettirish (Dushina, 1985)