Mirzakulov Bahodir Abdullaevich

File



New



Application

  buyrug`i tanlanganda dastur matnini 

kiritish va tahrirlash oynasi bilan  birgalikda biz yaratigan dasturning boshlang`ich 

forma(

Form

)si ham yaratiladi. Bu forma orqali biz yaratiladigan dasturning 

qanday ko’rinishga ega bo’lishini kuzatib borishimiz, formaga ob`ektlarni 

joylashtiriz va obektlar xossalarini o’zgartirishimizga imkoniyat beradi.  

Yaratilayotgan dasturni qanday ishlashini nazorat qilish, xatolarini ko’rish va 

ishga tushirish uchun klaviaturadan F9 tugmasini bosish yoki menyudan 

Run



Run

  buyrug`ini tanlash mumkin. Agarda dasturda biror xatolik bo’ladigan 

bo’lsa Delphi sistemasi bu haqda xabar beradi va kursor o’sha qatorga kelib xatolik 

sababini ko’rsatadi. 

 

2.26-rasm.

 

xatolik sababini ko’rsatilishi 

 

Yuqoridagi rasmda Delphi sistemasi “

Chiqish

” operatorini tushunmadi va 

shu operator joylashgan qator foni qizil rangga bo’yaldi. Bundan tashqari oynaning 

---

61 

 

pastki qismida xatolik qaysi qatorda va qanday sabab bilan ro’y berganligi haqida 

ma`lumot berilgan. 

[Error] Unit1.pas(28): Undeclared identifier: 'Chiqish' 

  Demak xatolik Unit1.pas nomli modulning 28 qatorida ro’y bergan va 

Delphi sistemasi “

Chiqish

” nomli operator yuqorida tasvirlanmaganligini ya`ni bu 

operatorni tushunmaganligi ma`lum qilmoqda.  

Boshqa dasturlashtirishtillari qatori Borland Delphi  dasturlashtirish tilida 

ham o’zi tushunadigan bir necha yuzta so’zlari mavjud va bu so’zlar o’z o’rnida 

qoidasi bilan kelishi shart. Bizning misolimizda 

“Chiqish”

  so’zi o’rniga 

“Close”

so’zi yozilsa Delphi bu so’zni tushunadi va forma ustida sichqoncha chap 

tugmachani bosganda yaratilgan dastur o’z ishini yakunlashini ta`minlab beradi.  

Yaratilgan dasturni xoiraga saqlash uchun 

File



Save

 buyrug`i tanlanadi va 

dastur uchun alohida (

Masalan:

 

Inf9.dpr

) nom bilan, modul uchun alohida nom 

(

Masalan:Unit1.pas

) bilan xotiraga saqlanadi. 

F9 

tugmasi bosilgandan keyin agar 

dasturda kamchiliklar bo’lmasa dastur xotiraga saqlangan katalogda bajariluvchi 

fayl (

Masalan: Inf9.exe

) hosil bo’ladi. YAratilgan dasturni boshqa kompyuterlarda 

ishlatish uchun o’sha bajariluvchi fayl(

Masalan: Inf9.exe

)ni ko’chirib o’tkazish va 

xuddi boshqa dasturlar kabi ishga tushirish mumkin.