Mirsaid Aripov, Nurillo Otaxanov

10.1. Elementlari sanaladigan tiplar

Ayrim hollarda ma`lum bir doiradagi qiymatlarni (masalan, hafta kunlari - dushanba, seshanba, chorshanba, payshanba, juma, shanba, yakshanba kabi) qabul qiladigan kattaliklar bilan ishlashga to`g’ri keladi. Bunday qiymatlarni yangi tip yordamida belgilab qo’yish dasturchi ishini osonlashtiradi.

Yangi tip kiritish usullaridan biri – bu shu tipdagi o`zgaruvchilar qabul qila oladigan barcha qiymatlarni birma-bir sanab o`tishdan iborat. Elementlari sanaladigan tiplarni umumiy ko`rinishda

type tip nomi ( elementlar ro`yxati ) ;

tarzida e’lon qilish mumkin. Masalan:

type TKun ₍dushanba, seshanba, chorshanba,payshanba, juma,

shanba, uakshanba) ;

TCol  (Red, Yellow, Green);

var X: TKun ; Y:TCol;

Endi X-o`zgaruvchi faqat TKun tipidagi ma`lumotlarni, Y esa faqat Red, Yellow, Green qiymatlaridan birini qabul qiladi halos. O`zgaruvchilar qiymatlarini bu usilda oldindan aniqlab qo`yish, dasturlarning bajarilishi davomida yanglishib, ularga boshqacha qiymat berish oldini oladi.

Eslatma: Delphi tilida qabul qilingan qoidaga ko`ra, yangi aniqlangan tiplar T (Ture –so`zidan olingan) harfidan boshlanishi shart.

Elementlari sanaladigan tiplarni e`lon qilish bilan birga, uning elementlari o`rtasidagi munosabat ham belgilanadi. Ro`yxatda ko`rsatilgan element o`ziga nisbatan o`ng tomondagi elementlarga qaraganda kichik, chap tomondagilardan esa katta. Birinchi ko`rsatilgan element shu tipdagi ma`lumotlarning eng kichigi, oxirgi element esa eng katta hisoblanadi. Masalan, Tkun tipidagi ma`lumotlar uchun quyidagi munosabat o`rinli:

dushanba < seshanba < chorshanba < ..., < uakshanba) ;

Elementlari sanaladigan tipdagi o`zgaruvchilardan boshqa oddiy tipdagi ma`lumotlar kabi foydalanish mumkin. Masalan: