Miqdorlar orasidagi bog`lanish turlari va ularga oid misollar. Reja

Egiluvchan yoki elastik jismlar.

Jismlar cho`zilmaydigan ip, zanjir, qayish yoki sterjenli vositasida osilgan bo`lsa, ularda hosil bo`ladigan reaksiya kuchlari mos ravishda egiluvchan jismlar bo`ylab yo`nalgan bo`ladi.(11-rasm a,b) egiluvchan jismlarda hosil bo`ladigan reaksiya kuchlarini bilan belgilanadi va taranglik kuchi deb ataladi.



11-rasm

Reaksiya kuchining miqdor va yo`nalishi jismga ta’sir qiluvchi kuchga bog`liq bo`ladi.

Sharnirli qo`zg`almas tayanch.

Bu tayanch jismning ilgarilama harakat qilishiga to’sqinlik qiladi, jism sharnir atrofida aylanadi.

Ikkita jismning o`zaro birlashgan joyiga Sharnir deyiladi. Sharnir atrofida jismlar biri ikkinchisiga nisbatan aylana oladi.

Sharnirni belgisi (O) Sharnirli qo`zg`almas tayanchning belgisi (12-rasm,a)



12-rasm(a)

Sharnirli qo`zg`almas tayanchdagi reaksiya kuchining miqdori va yo`nalishi noma’lum. Masala yechishda Sharnirli qo`zg`almas tayanchning (12-rasm) reaksiya kuchini ikkita tashqil etuvchilarga ajratish kerak



12-rasm(b)

Bunda -to`la reaksiya kuchi



lar kuchining tashqil etuvchilari.

kuchining miqdori va yo`nalishi quyidagiga teng.

(5)

(6)



13- rasm

bunda , reaksiya kuchlri

Bir jism ikkinchi jismga tiralib turgan bo`lsa (13-rasm b) bun­day holda ham reaksiya kuchining yo`nalishi noma’lum bo`lib, birinchi holdagidek tashqil etuvchilarga ajratiladi.



13.b -rasm