Eksperimental psixologiya fanining maqsadi va vazifalari. Psixodiagnostika va
shakllanguncha bo‗lgan davrda psixodiagnostikaga oid bilimlar taraqqiyotidan
ehtiyojlari ta‘sirida ilk psixodiagnostik va ekspremental tekshiruvlarning
o‗tkazilishi, o‗rta asr faylasuf va yozuvchilari asarlarida psixodiagnostika va
eksperimental psixologiyaga doir qarashlarning ifodalanishi), psixodiagnostikaning
psixologik tadqiqotlar mustaqil sohasi sifatida rivojlanish davri (XIX asrning oxiri
va XX asrning boshlarida Galton F., Kettell Dj., Bine A., Ebbingauz G., Goddard
G., Gudinaf F., Gezell A., Vudvorts R., Olport G., Rorshax G. va boshqalarning
qarashlari. XX asrning 20-30- yillarida testologiyadagi inqiroz. XX asrning 30
yillaridan hozirga qadar psixodiagnostik bilimlarni rivojlanishi: Raven Dj., Veksler
D., Rozensveyg S., Ayzenk G., Lyusher M., Kettell R., Kelli Dj., Rotter Dj.).
psixodiagnostika va ekspremental psixologaya fanining taqdiri, O‗zbekistonda
eksperimental laboratoriyalarning ochilishi. Y.Shvansar bo‗yicha psixodiagnostik
metodlar klassifikatsiyasi. V.K.Gayde va V.P.Zaxarov bo‗yicha psixodiagnostik
metodlar klassifikatsiyasi. A.A.Bodalev, V.V.Stolin bo‗yicha psixodiagnostik
Psixologik test tushunchasi. O‗lchov predmeti, test topshiriqlarining tavsifiga,
7
berilgan topshiriq shakliga, sinaluvchilar soni, topshiriqlarning bajarilish tezligiga
ko‗ra test turlari. Psixologik testlarga qo‗yiladigan standart talablar: boshqarishga,
stimul material, kalit va shablonlarga qo‗yiladigan talablar. Topshiriq miqdorining
xususiyatlari. Topshiriqlarni ishlab chiqish. Pilotaj tadqiqotlar. Topshiriqlar tahlili.
Validlik – psixodiagnostik metodikalarning asosiy xususiyatlaridan biri sifatida
validlikning asosiy turlari va ularni aniqlash usullari. Ishonchlilik –
psixodiagnostik metodikalarning muhim psixiometrik ko‗rsatkichi sifatida.
Psixodiagnostik metodikani va tekshiruv natijalarini standartlashtirish muammosi.
Faktorli
tahlil.
Chastotalar
taqsimlanishi,
taqsimot
tavsifi
statistikasi,
o‗zgaruvchilar o‗rtasidagi o‗zaro aloqalarni grafik taqdimoti, diagramma,
korrelyatsiya koeffitsenti, asosiy effektlar, o‗zaro ta‘sir, statistik xulosalarni
chiqarish metodlari, parametrik va noparamatrik mezonlar, ahamiyatlilik darajasi
haqida
tasavvurlarni
hosil
qilish.
Natijalarni
interpretatsiya
qilishda
kompyuterlardan foydalanish
Intellekt tushunchasi va intellektual testlar. Intellektula testlarni qo‗llash
sohasi. Intellektual testlar xarakteristikasi. Intellektual testlar klassifikatsiyasi:
monometrik testlar va testlar batareiyasi. Intellekt psixodiagnostikasi tarixi. F.
Galton testi. A. Bine shkalasi. G.I.Rossolimoning psixik jarayonlarni miqdoriy
tadqiq qilish metodlari. A.A.Lyublinskayaning maktabgacha tarbiya yoshidagi
bolalarni aqliy taraqqiyotini o‗lchash shkalasi. Zamonaviy intellektual testlar:
D.Veksler metodikasi, MATT, R.Kettelning madaniy-mustaqil testi, G.
Ayzenkning intellektual testi, R. Amtxauerning intellekt strukturasi testi. Shaxs va
shaxs so‗rovnomalari tushunchasi. Shaxs so‗rovnomalari turlari, savol shakllari va
natijalarni taqdim qilish. Shaxs so‗rovnomalarning ishonchlilik darajasi. Shaxs
so‗rovnomalarini tahlil qilishga yondashuvlar: relevant tanlov, empirik mezonlarga
bog‗liqlik, faktorli tahlil va shaxs nazariyalari. Shaxs so‗rovnomalari
qo‗llaniladigan sohalar. R.Kettelning ko‗pfaktorli shaxs so‗rovnomasi (bolalar va
kattalar varianti). G. Shmishekning so‗rovnomasi. Shaxsni tadqiq qilishning
standartlashtirilgan ko‗pfaktorli metodi. (SMIL). Proektiv metodikalar tarixi.
Proeksiya psixologik fenomen sifatida. Shaxs diagnostikasiga proektiv
yondashuvning nazariy asoslari. Proektiv metodika tushunchasi. Proektiv
metodikalar klassifikatsiyasi: assotsiativ metodlar.
Mustaqil,
tobe,
idora
qilsa
bo‗ladigan, tasodifiy o‗zgaruvchilar,
randomizatsiya, aralashuvchi omillar, ichki validlikka xavf soluvchi omillar: fon,
etilish, saralash, o‗lim, testlash, statistik regressiya tushunchalari. Eksprementda
o‗tkaziladigan mustaqil va tobe o‗zgaruvchilarni tanlash, mustaqil o‗zgaruvchini
aniqlash, mustaqil o‗zgaruvchini tanlash, tobe o‗zgaruvchini tanlash: operatsional
tushuncha, validlik, ishonchlilik, bevosita kuzatsa bo‗ladigan tobe o‗zgaruvchilar,
bilvosita ta‘sir o‗tkazadigan tobe o‗zgaruvchilar hamda salbiy va ijobiy
ko‗rsatkichlar. Bitta o‗zgaruvchili eksperimentlar, faktorli loyihalar, birlashib
ketuvchi eksperimentlar. Guruhlararo eksperimentlar: yutuqlari va kamchiliklari,
guruh ichida o‗tkaziladigan eksperimentlar: amaliy ustunligi, statistik ustunligi,
kamchiliklari. Kvazieksperimentlar, bir ishtirokchidan iborat eksperimentlar
Do'stlaringiz bilan baham: