Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

“Elektronics Workbenche” dasturi asosida laboratoriya ishlari

Laboratoriya ishi № 1

Qarshilik va ideal kuchlanish manbalarini o‘rganish

Ideal (ichki qarshiligi Ri = 0) kuchlanish manbai deb, qisqichlaridagi kuchlanish undan oqib o‘tayotgan tokka bog‘liq bo‘lmaydigan aktiv elementlarga aytiladi. Bu manbadan olinadigan quvvat cheksiz bo‘lishi mumkin. EWB dasturida bu manba

Sourse guruhida joylashgan bo‘lib, quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

19. 
    rasm. Ideal kuchlanish manbaini o‘rganish sxemasi Topshiriq. 27- rasmda keltirilgan sxemani yig’ing.
    

E1 doimiy kuchlanish ideal manbaini [1] kalit yordamida (R1–R4) yuklama qarshiliklar tizimiga ulang. [5]–[8] kalitlarni ketma- ket ulab–o‘chirib, qarshiliklardagi tok va kuchlanishni o‘lchang. O‘lchov jadvalini to‘ldiring. Bu tajribani ikkinchi (E2), uchinchi (E3), to‘rtinchi (E4) manbalar uchun ham bajaring.

Bajarish tartibi

1. 
   O‘lchash sxemasini tayyorlash.
   

Sourse komponentlar guruhidan ideal kuchlanish manbaini (elektr yurituvchi kuch- EYuKni) tanlang:

va uni ishchi maydonga 27- rasmdagidek qilib o‘rnating. Shu element ustida SO'T ni bosing. Paydo bo‘lgan menyuda Component Properties buyrug‘ini tanlang, paydo bo‘lgan oynada EYuK qiymati va uning belgisini o‘rnating ( 27- rasm) . Bu amaliyotni hamma komponentlar uchun qaytaring. Circuit menyusida yoki dinamik menyuda Schematic Options optsioni yordamida matn shrifti, rangi va o‘lchamlarini tanlang.

Basic komponetlari guruhidan

4 ta rezistor va 4 ta ulab- uzichlar tanlang va ularni IOga o‘rnatng. Elementlarni 27- rasmdagi holatlarga Rotate buyrug’i bilan keltiring. Yuqorida keltirilgan usul bilan qarshiliklar kattaliklari va shartli belgilarini, ulab- uzichlar uchun Value parametrlarini o‘rnating ( bu parametr klaviaturaning qaysi tugmasi bilan ulab- uzichlarni o'chirib- yoqishni ko‘rsatadi).

Controls komponentlar guruhidan


ampermetr va voltmetrlarni tanlang va ularni rasmda ko‘rsatilgan holatlarda o‘rnating. Yuqorida keltirilgan usul bilan o‘lchov asboblari ichki qarshiliklarini ( voltmetr uchun juda katta, ampermetr uchun juda kichik), o‘lchanayotgan tok turi DC ( o‘zgarmas) va ularning shartli belgilarini o‘rnating. Va nihoyat komponetlarni o‘zaro simlar bilan ulang.

2. 
   O‘lchashlar.
   

[1] ulab-uzgich bilan E1 manbani, [5] ulab-uzgich l bilan R1 qarshilikni yoqing.