Министерство высшего и среднего специального образования СНГ

Vazifani ketma – ket bajarilishini aniq boshqarilishi. 
Ko’pchilik  holatda  ma’lumotlarni  to’plashda  sizga  kamdan  –  kam  aniq 
o’zaro ta’sir vazifa holatlari modelidan foydalanish kerak bo’ladi, vazifani o’ziga 
bajarishni holatlar orasidagi noaniq o’tishlardan foydalanishga ishonish mumkin. 
Ammo  shunday  holatlar  mavjudki,  qachonki  aniq  boshqarishni  vazifalarni 
bajarish ketma – ketligidan foydalanishi zarur bo’lib qoladigan. 

 
Verify – sizning ilovangizdan foydalanuvchi agar interfaol vazifani sozlovchi 
kanallarni  turli  xossalarini  o’rnatib,  testlash  va  triggerlarni,  shunda  aniq 
vazifani  aniqlaysiz,  chunki  qachon  u  zarur  bo’lsa,  foydalanuvchilarga  xabar 
beriladi, ular xossalar uchun ishga yaroqsiz qiymatlarni berish.  

 
Rezerve  –  keyingi  holatda  aniq  vazifani  zaxiralash  kerak:  sizning  ilovangiz 
ko’pchilik  turli  vazifalarga  ega,  ulardan  bir  xil  resurslar  to’plamidan 
foydalaniladi, vazifalaridan biri o’z amalini bajarilishini to’xtovsiz takrorlaydi, 
siz ishonch bilan bo’la olasiz, uni bajarilish vaqtida xech qaysi boshqa vazifa 
bu resurslarni ola olmaydi.  
Ma’lum  vazifani  zaxiraga  olish,  shunga  olib  keladiki  oxirgisi  ekskyuziv 
holda  zarur  resurslarni  oladi,  shu  vaqtda  boshqalari  bu  resurslarni  ola  olmaydi. 
Masalan: agar ilova ikkita vazifaga ega bo’lsa, ulardan har biri o’lchash ketma – 
ketligini bajara oladi va siz ishonasizki, har bir topshiriq o’zini ketma – ketligini 
keyingisi  boshlanguncha  tugatadi  deb,  shunda  siz  aniq  zaxiralashdan  foydalanib 
har bir vazifa bajarilishidan oldin uni o’lchash ketma – ketligini foydalana olasiz.  

---

183 
 
  

 
Commit  –  vazifani  aniq  tayinlash  foydali  bo’ladi,  agar  ilova  bir  necha 
o’lchashlarni  yoki  generatsiyani  amalga  oshiradi,  ishga  tushishni  takrorlaydi 
va  vazifani  to’xtatadi.  Aniq  tayinlash  shunga  olib  keladiki  ular  kerakli 
resurslarni  ekskyuziv  oladi  va  shu  resurslarni  sozlash  dasturlangan.  Aniq 
tayinlanishdan ushbu amallar faqat bir marta bajariladi, har bir vazifani ishga 
tushirmay turib, bu esa ancha vaqtni vazifani ishga tushirishni tejash imkonini 
beradi.  Masalan  agar  ilova  tanlovlarni  cheklangan  soni  uchun  apparatli 
sinxronlashgan  tanlanishni  amalga  oshiriladi,  o’sha  vaqtda  ishga  tushish 
zarurligi  uchun  anchaga  qisqarishi  mumkin,  agar  siz  bu  o’lchashlar  oldidagi 
aniq  tayinlagansiz.  Aniq  tayinlanish  talab  qilinadi,  agar  tanlovlarni  hisoblash 
amallariga  qo’shimcha  zarur  bo’ladi,  bunda  vazifani  to’xtashidan  keyin 
olingan vazifalar.  

 
Start – agar ilova o’qish yoki yozish amallarini  tsiklik amalga oshirsa, bunda 
aniq  ishga  tushirish  foydali  bo’ladi.  Vazifani  ishga  tushirishda 
foydalaniladigan  resurslar  bu  resurslarni  ba’zi  sozlanishlarini  dasturlaydi  va 
berilgan amallarni bajara boshlaydi. Aniq ishga tushirishda bu ishlar bir marta 
bajariladi, har bir  o’qish  yoki  yozish amallarini  bajarishda  emas.  Bu  jarayon 
har  bir  o’qish  yoki  yozish  amalini  bajarishda  anchaga  vaqtni  kamaytiradi. 
Misol  uchun  ilova  ma’lumotlarni  bitta  nuqtasini  yoki  o’shani  dasturiy 
sinxronlashgan  hisoblash  amalini  tanlovini  tsiklik  amalga  oshiradi.  Shunda 
agar shu tsikllar oldidan biz aniq topshiriqni ishga tushirsak, har bir hisoblash 
amali uchun kerakli, shunda kerak bo’ladigan vaqt anchaga qisqaradi.