Министерство высшего и среднего специального образования республики узбекистан ўзбекистон республикаси

 
1-расм: Юк кўтарувчи деворга суртиладиган 
грунтовка 
 
2-расм: Иссиқлик ҳимоя қатламини ѐпиштириш учун 
қоришмалар. 
3-расм: ISOVER FASADE 
 
4-расм: ПЕНОПЛЕКС КАМФОРД 
 
5-расм: ДЮБЕЛЬ 
 
6-расм: Штукатурно-клеевая смесь 
 
7-расм: Армированная сетка 
 
8-расм: Грунтовка под 
декоративные штукатурка
9-расм: Декоративные штукатурки и краска

---

15 
АГРЕССИВ МУҲИТДА ИШЛОВЧИ ПЛАСТИНА ВА КОМПОЗИТ ҚАТЛАМЛАРДАН 
ТАШКИЛ ТОПГАН ИККИ ҚАТЛАМЛИ ҚОБИҚЛАРНИНГ МУСТАҲКАМЛИГИ ВА 
УЗОҚҚА ЧИДАМЛИЛИГИ 
А.Д.Дусматов., З.Д.Абдуллаев., Н.Х.Пўлатжонов., Ф.Д.Сотволдиев
Фарғона полетехника институти 
 
The influence of aggressive media and deformation shifts nonmetallic layers of double-layer 
plates and shells on the strength and durability. 
Агрессив муҳитга чидамлик узоқ муддатда ишловчи устиворлик, мустаҳкамлик ва
бикрлик шартларига тўлиқ жавоб бера оладиган янги конструкцион қурилиш тузилмалари ва 
машина деталларини лойиҳалаш, уларнинг иқтисодий самарадор ноанъанавий ечимларини 
яратиш ҳозирги замон долзарб илмий масалалар қаторига киради. Бунда кислотали ва ишқорли 
муҳитда ишлайдиган замонавий қурилиш тузилмалари ва янги композит материаллар ѐки 
машина деталларини ҳисоблаш, лойихалаш, синаш ишларини олиб боришга алоҳида эътибор 
қаратилган. 
Ушбу ишда ташқи қатламлари композицион қатламларидан иборат икки ва уч қатламли 
асосий юк кўтарувчи қатламлари изатроп материаллардан ташкил топган пластинка ва 
қобиқларнинг мустаҳкамлиги ва узоққа чидамлилик масалалари кўриб чиқилган. Металл 
қувурларни ички қатламлари каррозияга чидамлилик композит қатламдан ташкил топган 
бўлиб, ички босим таъсиридан юк кўтариш қобилияти ва мустаҳкамлиги текширилади. Шу 
билан бир қаторда композит қатламларни силжиш деформациялари ҳамда қатламлар орасидаги 
чокнинг мойиллиги ва мустаҳкамлиги ҳам кўриб чиқилади. Қувурдаги суюқ ва газ ҳолатдаги 
агрессив муҳитнинг копмпазит қатламга таъсири ўрганилган. Кислотали ва ишқорли муҳитни 
қувурнинг мустаҳкамлиги ва узоққа чидамлиликка таъсири, шунингдек статик ва динамик 
кучларнинг қобиқларни иш фаолиятига таъсири ўрганиб чиқилган. Ушбу изланишда икки 
қатламли юк кўтарувчи устун, тўсинлар, плита ва цилиндрсимон ва иҳтиѐрий геометрик 
шаклли қобиқларнинг юк кўтариш қобилятлари ва мустаҳкамлиги ўрганиб текшириб чиқилган. 
Сонли мисол тариқасида ички қатламлари композит материаллардан ташкил топган 
цилиндрсимон қобиқлар ва устки томонлари композит қатламлардан ташкил топган 
темирбетон ва металл пластинкаларнинг мустаҳкамлиги, бикрлиги ва устворлиги текшириб 
чиқилган. Юк кўтарувчи ва агрессив муҳитга чидамлик қатламларнинг кучланганлик ҳолатлари 
ва деформациялари ҳисобга олинган, уларнинг агрессив муҳитга бўлган чидамлиликлари, 
кўндаланг силжишларни ва композит қатламларнинг анизатропик ҳоссаларини мустаҳкамлик 
ва устворлик ва узоққа чидамлиликка таъсири каби масалалар таҳлили келтирилади. Кўндаланг 
силжишларни мустаҳкамликка бўлган таьсири айрим холларда 15-17%ни ташкил этиши сонли 
мисолларда кўрсатиб ўтилган. 
Агрессив мухид таьсирида эса вақт ўтиши билан мустаҳкамликнинг 25-30%га камайиб 
кетганлиги ҳисобга олинган.