|
273
Минг куёш шуъласи
,
Икки юз метрлар чамаси йўл босилгач, сўқмоқ
очиқ ялангликка олиб чиқди. Бу ерга чиққунча
Лайло билан Ҳамзанинг нафаси оғзига тиқилди.
Ҳавода чивинлар ғужғон ўйнарди. Тераклар ор-
тида олис тоғлар кўзга ташланади.
– Аввал бу ердан анҳор ўтарди, – қуриган ўзан-
ни кўрсатди Ҳамза. – Қуриб қолганига анча бўл-
ди. Мана шу қуриган ўзандан ўтиб, тоғ тарафга
қараб юрасиз.
– Адашиб қолмайманми?
– Қўрқманг, – Ҳамза терак соясига ўтирди. –
Бу ер адашадиган жой эмас.
Оёқ остида майда тошлар, тунука ва шиша
парчалари сочилиб ётарди. Лайло тошдан-тошга
сакраганча ўзанни кесиб ўта бошлади.
Мана ўша, Мар ям айтган, соҳилда бошини эгиб
турган мажнунтоллар ҳам қуриб қолибди. Лайло-
нинг юраги қинидан чиққудек ошиқарди. Ҳамза
эса, тобора олислаб, кичрайиб, ниҳоят да рахтлар
фонидаги ярқироқ доғга айланиб қолди.
Лайлонинг оёқлари тошлардан сирпаниб, йиқи-
ла-сурина илгарилаб борарди. Яна озгина қолди,
озгина. Мана, Мар ямнинг кулбасига ҳам етиб кел-
ди. На дераза, на эшик бор. Товуқхонаю қўйхона-
дан ҳам асар қолмаган. Ҳожатхона ҳам йўқ. Қу-
лоққа пашшаларнинг ғувиллаши эшитилади.
Лайло ўпкасини тўлдириб нафас олди ва йўлак-
ни қоплаб олган ўргимчак тўрини юлқиб, ичкари
кирди. Қоронғига кўзлари кўниккунча анча вақт
ўтди. Нега ҳамма нарса бунча кичкина бўлмаса?
Ҳатто тасаввуридагидан ҳам кичкина экан.
Уч-тўртта чирик тахтани айтмаса, полдан ҳам
ном-нишон қолмабди. Қишда ёқиб исиниш учун
қўпориб кетишган кўринади. Ҳамма ёққа хазон
барглари ёйилган, димоққа чириган барглар ва
замбуруғларнинг нохуш ҳиди урилади. Қалин бу-
274
Холид Хусайний
,
талар кулбанинг деворларига чирмашиб кетиш-
ганди.
Ўн беш йил! Мар ям ўн беш йиллик умрини шу
ерда ўтказган!
Лайло кулба деворига суяниб ўтирганча, да-
рахтлар шохларида ўйнаётган шамолнинг гувил-
лашига қулоқ солди. Шифтни ис босиб кетибди,
деворларда қандайдир – русча бўлса керак –
ҳарфлар ўйиб ёзилган. Битта бурчакда қандай-
дир қуш ин қурган бўлса, иккинчи бурчакда кўр-
шапалак осилиб ётибди.
Лайло кўзларини юмди.
Баъзи пайтларда у Мар ямнинг қиёфасини
эслашга уринар, аммо кўз олдига аниқ чизгилар
келмасди. Унинг сурати худди тил учида турган,
аммо негадир эсга келмаётган сўзга ўхшар, энди-
гина қоронғилик қаъридан кўрина бошлаганда,
яна тасвир чаплашиб, йўқликка сингарди. Мана,
энди ўша самимий чеҳра кўз ўнгида аниқ-ти-
ниқ намоён бўлиб турибди: меҳр-ла боқувчи ни-
гоҳлар, узун ияк, юпқа лаблар, синиқ табассум...
Шу аснода Лайло унинг тиззасига бош қўйиб,
юракни элитувчи Қуръон каломлари таъсирида
ором олишни истарди.
Бу нима бўлди? Ўт-алафлар худди кимдир ер
остидан туриб тортгандек қисқариб, ахири ерга
кириб кетдими? Ўргимчак тўри, қушлар ини ҳам
эриб кўздан йўқолди. Кўринмас ўчирғич девор-
даги русий битикларни ҳам ўчириб ташлади.
Пол тахталари ҳам ўз ўрнига қайтди. Лайлонинг
рўпарасида иккита мўъжаз каравот, ёғоч стол,
иккита стул, бурчакда чўян печ, қораялоқ чой-
нак, сопол декча ва идишлар териб қўйилган
токча намоён бўлди. Ташқаридан анҳор тўлқин-
ларининг шовуллаши, товуқларнинг қақағлаши
эшитилди.
275
Минг куёш шуъласи
,
Ана, ёшгина Мар ям стулга ўтирганча, керо син
чироқнинг ёруғида ниманидир хиргойи қилиб,
қўғирчоғини безаяпти.
– Лайложо!
Лайлонинг бутун вужудига титроқ ўрмалади
ва кўзларини очди. Кўршапалак унинг кескин
ҳаракатидан чўчиб, худди китобнинг титил-
ган варақлари каби ўзини бурчакдан-бурчакка
отди, кейин эса, туйнукдан ташқарига ўзини
урди. Лайло ўрнидан туриб кийимларини қоқди
ва ташқарилади. Қоронғи туша бошлабди. Куч-
ли шамол эсар, мажнунтолларнинг қуруқ шаган
шохлари асабий ғичирларди. Лайло кетиш олди-
дан Мар ямнинг болалиги ўтган, унинг ширин ор-
зулари, изтироблари, хаёллари, соғинч ва армон-
лари кўмилган кулбага ўги рилиб қаради. Томга
қўниб ўтирган қарға узун тумшуқлари билан ав-
вал ниманидир чўқилади, кейин «қағғ» этди-ю,
учиб кетди.
– Алвидо, Мар ям опа, – пичирлади юзларини
ювиб тушаётган томчиларни пайқамай.
Ҳамза уни терак панасида кутиб турарди.
– Қишлоққа қайтишимиз керак, – деди оҳиста.
– Сизга топширадиган омонатим бор.
Лайло Ҳамзанинг уйи олдидаги боғда кутиб
турди. Боя чой олиб кирган бола анжир дарах-
ти остида Лайлога алланечук хотиржамлик билан
тикилиб турарди. Дераза ортида тўладан келган
аёл ва ҳижобга ўранган ёшгина қиз ҳам бор эди.
Эшик очилиб, Ҳамза ўзи билан тунукадан
ясалган қутича олиб чиқди.
– Жалилхон ўлимидан бир ойча олдин буни
отамга бериб қўйган ва шахсан Мар ямнинг қўли-
га беришни васият қилган экан. Отам уни икки
йил кўз қорачиғидек сақлади ва ўлимидан олдин
менга топшириб, Мар ямни кутишимни илтимос
Do'stlaringiz bilan baham: |
