Mineralogiya

Optik xususiyatlari. Mineralning rangi, yaltiroqligi, shaffoflik darajasi, nur sindirish, nurni ikkilanib sinish ko`rsatkichi, pleoxroizm va boshqa xossalari optik mikroskoplar yordamida o`rganiladi.

Mineralning yaltiroqligi uning sirtida aks etadigan, nur miqdori va uning nur sindirish ko`rsatkichi bilan bog`liq bo`lib, odatda metall, yarim metall, nometall, olmos, shishasimon, yog`li, ipaksimon kabi turlarga bo`linadi. Mineralning boshqa fizik xususiyatlari (luminesseniya, magnitlik, termik) qattiq jismlar fizikasida mukammal o`rganilgan.

Mineralni tekshirish uchun undan namuna olinadi. Namuna tabiiy ochilmalardan o`yiqlar va burg`u kovaklari (kernlar) dan yig`iladi. Kompas yordamida mineralning magnitligi aniqlanadi. Karbonatli minerallar xlorid kislotasining kuchsiz eritmasini tomizish bilan oson aniqlanadi. Ba`zan biror kimyoviy elementning bor yoki yo`qligiga ishonch hosil qilish maqsadida kimyoviy reaksiyalardan foydalaniladi. Mineralning dala sharoitida ma`lum bir guruhga mansubligini belgilashda maxsus aniqlagichlardan foydalaniladi. Ba`zi kam tarqalgan hamda gillar guruhiga mansub minerallarni dala sharoitida aniqlash birmuncha mushkul. Mineralning kimyoviy tarkibi laboratoriya sharoitida fizik va kimyoviy tahlil yordamida aniqlanadi. Shaffof va yarim shaffof mineral qutblangan nurlar bilan ishlatiladigan (polyarizatsion) mikroskop yordamida tekshiriladi. Nur o`tkazmaydigan ma`dan minerallar esa, maxsus qaytgan nurlar bilan ishlatiladigan mikroskopda o`rganiladi. Faqat rentgen analiz yo`li bilan mineralning ichki kristall panjarasi tuzilishi to`liq aniqlash mumkin. Juda mayda dispers minerallar elektron mikroskop bilan tekshiriladi. Karbonat va tarkibida suv bo`lgan minerallar termik analiz yo`li bilan o`rganiladi.