Mineralogiya

Kalsit – CaCO₃. Tarkibida CaO – 56%, CO₂ – 44%. Aralashma holda Mg, Fe, Mn – 8% gacha, kamroq - Zn – 2% gacha va Sr va boshqalar bo`ladi. Kalsit-trigonal singoniyali, qattiqligi – 3, solishtirma og`irligi – 2,8, ulanish tekisligi mukammal, ancha mo`rt mineral. Uning yaxshi kristallari mavjud, kalsitning shakli o`ziga xos belgi bo`lib, hosil bo`lish sharoitiga bog`liq (9-rasm).

9-rasm. Kalsit.

Toza, shaffof kalsit – island shpati deyiladi. U rangsiz nurni ikkilantirib sindirish ko`rsatkichi nihoyatda yuqori. Tabiatda magmatik kalsit karbonatitlarda dayka va kichik shtoklar hosil qiladi. Magmatik kalsit ishqorli magmatik jinslarda va ularning turlarida ko`proq uchraydi. Kalsit gidrotermal sharoitda ham paydo bo`ladi va benihoya yirik kristallar hosil qiladi. Masalan, AQSHning Nyu-York, Meksika shtatidagi vulqon mo`rilari tomirlarida 30 tonnalik kristallari aniqlangan. Kalьcitning qalin qatlamlari va yirik uyumlari biogen va xemogen usulda yuzaga keladi, ular – ohaktosh, mergel, bo`r jinslari bilan birga bo`ladi. Uning minerallari – sement hamda optik (island shpati) asboblar tayyorlashda asosiy manba hisoblanadi.