Miloddan avvalgi IV-III-II asrlarda qadimgi Xorazm mustakil davlat bo’lib, Iskandar, Salavkiylar va Yunon-Baktriya davlatlari tarkibiga kirmagan. Bu xol Xorazmda o’ziga xos maxalliy davlatchilik tizimi rivojiga muxim omil bo’ldi



Download 48,19 Kb.
bet3/6
Sana09.07.2022
Hajmi48,19 Kb.
#762086
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Murodova Adolat

Xorazm davlati. Yurtboshimiz I. Karimovning mana bu fikrlari 
ham o‘zbek dav lat chi ligi tarixining o‘qtomirlari olis davrlar qa’riga 
borib tutashishi dan yaqqol dalolat beradi: «O‘zbek davlatchiligining 
tamal tosh lari bundan 2700 yil muqaddam ayni Xorazm vohasida 
qo‘yilgan. Shu ma’ noda, milliy davlatchiligimiz tarixi Misr, Xitoy, 
Hindiston, Yunoniston, Eron kabi eng qadimiy davlatlar tarixi bilan 
bir qatorda turadi. Xorazm tarixi O‘zbek davlatchiligining asosi, 
uning qudrati va qadimiyligining tasdig‘idir»Barcha daliliy ashyolar miloddan avvalgi so‘nggi ming yillik boshlarida, aniqrog‘i VI–VII asrlarda Vatanimiz hududlarida uch-
ta: Xorazm, Baqtriya hamda saklar va massagetlar konfederat si ya si 
ko‘ rini shi dagi dastlabki davlatlar shakllangan. Bu davlatlar o‘ziga xos 
ri vojlanish jarayonini bosib o‘tgan. 
Xorazm davlati egallagan hududlar ba’zi ma’lumotlarga ko‘ra,
ho zir gi Xorazm yerlari bilan chegaralanib qolmay, balki undan
an cha janubga, ya’ni Murg‘ob va Tajang daryolari atroflariga qadar 
ham yoyilgan. Miloddan avvalgi so‘nggi ming yillikning boshlari-


ga tegishli «Amirobod madaniyati», quyi Amudaryo havzasida yuza-

ga kelgan o‘ziga xos sun’iy sug‘orish inshooti tizimi hamda dastlabki

shaharsozlik timsoli bo‘lgan shahar-qal’alar (Qal’aliqir, Ko‘zaliqir,

Jonbosqal’a) Xorazm vohasida davlat tuzilmalari mavjudligidan 
dalo lat beradi. Qadimshunos olim Ya. G‘ulomov tomonidan Xora-
zmda aniq lan gan 200 km uzunlikdagi, eni bir necha o‘nlab metrdan 
iborat kanal o‘zani, obod dehqonchilik madaniyat Xorazm davla-
ti qadimdan insoni yatning yirik madaniy maskanlaridan biri sifatida 
shuh rat topganligidan guvohlik beradi. «Avesto»da Xorazm Markaziy 
Osiyo dagi rivoj topgan, o‘z hududiy chegaralariga ega bo‘lgan o‘lka-
lardan biri sifatida tilga olinishi ham bejiz emas. Gerodot ma’lu-
moticha, qadimda Oks (Amu) daryosi bo‘ylab 360 dan ziyod sun’iy 
sug‘orish kanallari, suv inshootlari barpo etilib, cho‘lli, sahroli yer-
lar ga suv chiqazilib dehqonchilik uchun ekin maydonlari kengaytirib 
borilgan. Gerodot taassurotlarida Xorazm o‘lkasida yasha gan aho-
li dehqonchi likda katta tajribaga ega bo‘lib, ularning don li, dukkakli 
ekinlar, chunonchi, bug‘doy, suli, arpa, meva-sab za votchilik mahsu-
lotlarini mo‘l-ko‘l yetishtirganligi qayd etib o‘tila di. 
Xorazm shaharsozligida xom g‘isht, paxsalardan keng foyda-
lanilgan. Binolarning tashqi va ichki ko‘rinishlariga maxsus ishlov 
be ri lib, ularning mustahkamligi, o‘ziga xos ko‘rkamligi ta’min lan-
gan. Bu ko‘hna hudud bag‘rida ming yillar davomida saqlanib ke la -
yot gan ko‘plab osori atiqalar, shahar-qal’alar xarobalari qoldiqlari 
ham buni isbotlaydi. Xorazm vohasida hunarmandchilik, tog‘ -kon 
ishlari ancha rivojlangan. Bu yerdan qazib olin gan qimmatbaho ma’-
dan lar ishlov berilib, yuksak sifat ko‘rsatki chiga yetganidan keyin gi-
na u tayyor mahsulot sifatida foydalanishga chiqarilgan.
Xorazmda aholining bir qismi chorvachilik bilan shug‘ul lan gan, 
ularning tuya, ot, qo‘y-echkilardan iborat ko‘plab suruvlari bo‘l gan. 
Sav do bozorlari da g‘alla, meva, chorvachilik mahsulotlari, hunar-
man dchilik buyumlari ayirbosh qilingan.
O‘zbek davlatchiligining shakllanishiga asos solgan Xorazm 
dav lati 2700 yillik tarixga ega. Afsuski, Xorazm davlatida hukm-
ronlik qil gan sulolalar to‘g‘risida ma’lumotlar hozirgacha yetarli 
emas. Ri voyat larga ko‘ra, Xorazmning qadimiy siyosiy sulolasi – 
Siyo vushiylar bo‘lganligi zikr etiladi. «Avesto»da ta’kidlanishi-
cha, Siyo varshon Kavousning o‘g‘li bo‘lgan. Siyovarshon o‘limi-
dan so‘ng uning nabirasi Kova Xusrav bobosining qotilidan o‘ch 
olib, ho ki miyat ni egal lab, Xorazmda Siyovushiylar sulolasiga asos 
soladi. 


Download 48,19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish