Milliy universitetining jizzax filiali kompyuter ilmlari va muhandislik texnologiyalari


āsān istilohi bilan berilgan:  ölüklärni tirgüzmäk āsān aŋa .  Ijtimoiy-siyosiy tushunchalarni anglatuvchi so‘zlar



Download 6,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/188
Sana10.11.2022
Hajmi6,59 Mb.
#862908
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   188
Bog'liq
O\'zmuJF 1-to\'plam 07.10.22

āsān
istilohi bilan berilgan: 
ölüklärni tirgüzmäk āsān aŋa

Ijtimoiy-siyosiy tushunchalarni anglatuvchi so‘zlar: 
el – «el», bozun – 
«xalq», hukm – «hukm», nišān – «nishon», baylïq – «boylik», māllïq – «mollik, 
mulkdor». čïğaylïq – «kambag‘allik», mālsïz – «molsiz, kambag‘al», hadiya – 
«hadya», atā – «bag‘ishlash», qaravaš – «cho‘ri, xizmatkor». 
Yusuf Xos Hojibning «Qutudg‘u bilig» dostonida «yo‘qsil, kambag‘al» 
ma’nosidagi 
čïğay 
so‘zi
 -lïq 
affiksi yordamida
 čïğaylïq 
«kambag‘allik» leksemasini 
yasagan: 
Čïğaylïq teb ayma tavar yoqluqïn – 
Mol-tovar yo‘qligini kambag‘allik deb 
sanama (DTS,148). Mazkur leksema o‘rganilayotgan manbada ayni semada 
ifodalangan: 
Bor ičsӓ ačïldï
č
ïğaylïq yolï.
Harbiy leksemalar:
bek – «bek», yağï – «dushman», dušman – «g‘anim», oq 
– «o‘q». 
«Bek, hukmdor»
beg 
so‘zi ilk bor O‘rxun-Yenisey yodnomalarida 
ifodalangan: 
Altï baǧ bodunqa beg ertim –
Olti guruh xalqqa (odamlarga) bek 
edim (DTS,91). Mahmud Koshg‘ariyning «Devonu lug‘otit turk» asarida «bek», 
«er» (uyida beklarga o‘xshatilgani uchun shunday atalgan) ma’nolarida 
qo‘llanishda bo‘lgan: 
Beg aŋar ot berdi
– Bek unga zahar berdi (MK,I,71); 
Begi 
kisi üzlüšdi
– Er-xotinlik rishtalari uzildi (MK,I,242). Tadqiqot ob’ekti qilib 
olingan dostonda ushbu atamaning dastlabki semasi ko‘zga tashlanadi: 
Dād 
ispahsālar beg üčün bu kitāb

Yaǧï
leksemasi Yenisey va To‘nyuquq bitigtoshlarida
 
«yov» ma’nosida 
keltirilgan: 
Tabǧač qaǧan yaǧïmïz erti
– Tabg‘ach xoqon dushmanimiz edi 
(DTS,224). «Oltun yorug‘» hamda Turfon matnlarida 

Download 6,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   188




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish