Milliy turizm mahsulotlari va brendlari

Fanning maqsad va vazifalari
Fanni o‘qitilishidan maqsad - respublikaning milliy turizm mahsulotini yaratish, turistik tashkilot va firmalar tomonidan bir xil milliy turizm mahsulotlarni yaratish jarayonini o‘rgatishdan iborat.
Fanning vazifasi bo‘lib, milliy turizm mahsulotning turoperatorlar tomonidan yaratilishini amalga oshirish, milliy turizm mahsulotini yaratishda aniq iste’molchining talabini inobatga olish hamda turistik agentliklar orqali muloqot qilish haqida batafsil ma’lumot berishdan iborat.
Milliy turizm mahsulotlari va brendlari” fanining
maqsadi va vazifalari
Reja

1. 
   Hozirgi vaqtda turizm sohasi rivojining asosiy yo‘nalishlari.
   
2. 
   Turizm mahsuloti va milliy turizm mahsuloti haqida tushuncha.
   
3. 
   Milliy turizm mahsuloti va brendining tashkiliy-iqtisodiy asoslari.
   

Hozirgi vaqtda turizm sohasi rivojining asosiy yo‘nalishlari.

Dunyo hozirgi kunga kelib shu kunga qadar bo’lmagan rivojlanish tezligini namoyon etmoqda, yangidan yangi kashfiyotlar kundalik xabarlarga aylanib qoldi. Agrar soha va sanoat ishlab chiqarishdagi evalutsion rivojlanishlar shunday natijalarga olib kelyapdiki bugungi kunda birlamchi va ikkilamchi ehtiyojlar uchun xarajatlar aholining daromadlariga nisbatan olsak ozroq ulushni tashkil etmoqda bu esa o’z navbatida turizm sohasini rivojlanishiga katta hissa qo’shmoqda. Hozirgi kunda turizm jahon iqtisodiyotining eng yirik va eng tez rivojlanayotgan sektoriga aylandi. Jahon sayyohlik tashkiloti (UNWTO) xabar berishicha, 2018-yilda xalqaro turistlar soni 1,4 milliardga yetadi, 1950-yilga 25 million turist bo'lgani xalqaro sayohatlar va tushumlar hajmi sezilarli darajada oshganini bildiradi. Shu davrga nisbatan o'rtacha-yillik o'sish sur'ati 12% ni tashkil etdi. Sayyohlik sohasi juda yuqori sur'atlar bilan rivojlanib, diversifikatsiya qilinmoqda. 2030-yilda taxminan 1,8 milliard xalqaro sayyohlar kelishi kutilmoqda.¹

Jahon turistik tashkiloti tomonidan 2008-yilda nashr etilgan tadqiqotlarga ko'ra, Sayyohlik va Turizm dunyo bo'ylab 284 milliondan ortiq odamni ish bilan ta'minlaydi va 2015-yilda global YaIMning 10 foizini tashkil etadi. Biroq hozirda COVID-19 juda katta muammoga sabab bo’lmoqda. Jahon turistik tashkilotining sayyohlik sohasida bosh kotibi Zurab Pololikashvili shunday dedi: "COVID-19 sayyohlik va turizmga tarixda hech qachon kuzatilmagan zararlarni yetkazadi. Hukumatlar sog'liqni saqlashni birinchi o'ringa qo'ydilar va sayohatlarga to'liq yoki qisman cheklovlar kiritdilar. Turizm to'xtab qolsa, ushbu sektorning yutuqlari xavf ostida qoladi, millionlab ish o'rinlari yo'qolishi, tenglik va barqaror iqtisodiy o'sish sohalarida erishilgan yutuqlar orqaga qaytarilishi mumkin.
Shu sababli hukumatlardan sayohatlardagi cheklovlarni doimiy ravishda ko'rib chiqishga va ularni xavfsiz bo'lgandan so'ng ularni yengillashtirishga yoki bekor qilishga chaqirmoqda." Bunday bir paytda davlatlar turizmga investitsiya yo’naltirishni to’xtatishadi, shunday vaziyatda biznes egalari yuqori marketingni qo’llash orqali o’z kelajagi va ishchilarining barqaror daromadini kafolatlay oladi.
Ushbu tadqiqot loyihasi Sharqiy Osiyoda (Yaponiyada) barqaror turizm bo'yicha sayyohlik marketingining rivojlanishi va tahlilini o’rganadi. Ushbu loyihani o'rganish orqali biz qanday qilib O'zbekiston sharq mamlakatlari sayyohlarini, ayniqsa yapon sayyohlarini o'ziga jalb qilishi mumkinligini topishimiz kerak. Sharqiy Osiyo mamlakatlari dunyo turizmi uchun juda muhimdir, chunki ular dunyoni juda ko'p sayyohlar bilan ta'minlaydi, masalan, 2017-yilda xitoylik sayyohlar 143 million chet elga sayohat qilishdi va xitoyliklar dunyodagi eng ko'p sayyohlardir. ²
Sayyohlik yo'nalishi yirik bo'lishi mumkin, masalan, shahar. Bundan tashqari, kichik bo'lishi mumkin, masalan, kichik qirg'oq kurorti yoki qishloq.

Aslida, turizm yo'nalishi (destinatsiyasi) atamasi biroz sub'ektivdir va aslida universal ta'rif mavjud emas. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, bir olim aniq bir joy deyishi mumkin boshqasi esa ko’ngilochar tadbir yoki marosim deyishi mumkin.

Mana mening turistik destinatsiyaning ta'rifi -
Turistik yo'nalishi (destinatsiyasi) - bu sayyohlarni o'ziga tortadigan va ularga xizmat ko'rsatadigan katta yoki kichik har qanday hudud, bunda turizm daromad ishlab chiqaruvchilardan biri hisoblanadi.
Dunyo bo'ylab turli xil turistik yo'nalishlar mavjud.
Lekin biz odatda yo'nalishlarni toifalarga guruhlashimiz mumkin.
Turistik yo'nalishlarning eng keng tarqalgan toifalari quyidagilar:
Plyaj zonalari
Tabiiy hududlar
Shaharlar va qishloqlar
Sport maydonchalari
Madaniyat va meros bilan mashhur hududlar
Quyida ushbu turdagi turistik yo'nalishlar toifalarining har biri nimani anglatishini tushuntiraman va ko'plab misollar keltiriladi.