Milliy úrp-ádet hám dáSTÚrler

Toy baslaw

Qutlı bolsın toylarıńız, Toylarıńız, toylarıńız, Baǵ ishinde jarasadı, Gúl jamılǵan oylarıńız			Biz otırmız toyxanada, Baxtıńız bolsın ziyada, Hawazlar jańlap dúnyada, Qutlı bolsın toylarıńız.
	Qumanıńda shay qaynasın, Qazanńıda may qaynasın, Tórińde bóbek oynasın, Qutlı bolsın toylarıńız.

Háwjar — xalıq arasında birde «Yar-yar», birde «Háwjar» dep te aytıla beredi. Tiykarınan «Háwjar» qız uzatılar aldında aytılıp, qızdıń ishki debdiwi lirikalıq qosıq qatariarında júdá ashıq sáwlelenedi. Turmısqa shıǵıp baratıiǵan qızdıń ózi tuwılıp ósken úyine, eline bolǵan saǵınıshı, kewil-keypi jırlanadı. Háwjar menen birgelikte yar-yar qosıqları da aytılatuǵın bolǵan. Uzatılayın dep atırǵan qızdı jubatıw maqsetinde yar-yar qosıqları qız jeńgeleri tárepinen atqarılatuǵın bolǵan. Sonday-aq, kóplegen túrkiy tilles xalıqlardıń awızeki ádebiyatında háwjar qosıǵı bar.


Háwjar

Qoy súyedi balasın, Qozım-aw dep háwjar, Heshnárseni kórmegen, Bozım-aw dep háwjar, Uzatqanda qız jılar, Óksip-óksip háwjar, Qáne meniń qızdaǵı Nazım-aw dep háwjar, Patsha basım men ózim,

Ilgir edim háwjar, Jalgız aǵam barında, Bilgir edim háwjar, Barǵan jerim shadlıqqa, Tolar meken háwjar, Jat jurtlar óz elimdey, Bolar meken háwjar.

Sıńsıw -qız uzatılıp keter aldında jeke qızdıń ózi tárepinen aytılǵan. Burın xalıq dástúrinde qızdı uzatıp alıw, uzatıp beriw, ayttırıp áperiw qusaǵan el dástúri qatań saqlanǵan. Qız uzatılıp ketip baratırǵanda sıńsıp yamasa sıńsıw qosıǵın aytıp shıqpasa uyat ayıp sanalǵan.Sıńsıw qosıqlarında uzatılıp baratırǵan qız óziniń kindik qanı tamǵan awılı,ata-anası,tuwısqanları hám qurbı-qurdasları menen xoshlasıw qatarı ushırasadı.
Sıńsıw

Aq kóylek kiydim búrmeshe, Oynawshı edim ólgenshe, Xosh aman bol, jengejan, Endi aylanıp kórgenshe,

Shını sháynek keselep, Chay demler edim eselep, Qızım bar, qızım dewshi ediń, Xosh aman bol shesheler.

Shalqayıp ósken shańlaǵım,
Buralıp ósken bosaǵam,
Tuwısqan qurbı –qurdaslar,
Xosh bolıńlar kórgenshe ,
El- jurtım aǵalar.
Bekkemlew: Blic sorawlar.

1. 
   Qaraqalpaq xalqında toylardıń qanday túrleri bar
   
2. 
   Toydı baslawdan aldın qanday qosıq aytılǵan
   
3. 
   Háwjardı kimler aytqan
   
4. 
   Sıńsıw qanday waqıtta aytılǵan
   

Úyge tapsırma: “Betashar”, “Háwjar”, “Sıńsıw” qosıqların yadlaw.
18- sanlı qánigelestirilgen mekteptiń oqıw hám tárbiyalıq isleri boyınsha direktor orınbasarı:
_______________________ ___________
(F.I.O) (Qol tańbası)