|
Chiziqli iste'mol funktsiyasi. Ko'pgina kirish darsliklarida iste'mol funktsiyasini chiziqli shaklda ko'rsatish odatiy holdir. Bizning maqsadlarimiz uchun bu mutlaqo zarur emas, lekin bu bizga bir nechta muhim fikrlarni taqdim etishga imkon beradi.
Chiziqli shaklda iste'mol funktsiyasi quyidagicha yoziladi:
= +mpc = + mpc(Y-T+TR)
Bu yerda avtonom iste'molni ifodalaydi va mpc (marginal propensity to consume)- iste'molga moyillikni bildiradi.
Avtonom iste'mol ( ) - daromad nolga teng bo'lgan taqdirda ham talab qilinadigan iste'mol miqdori. Grafik jihatdan u chiziqli funktsiyaning y-kesishmasiga mos keladi. Avtonom iste'mol ijobiy bo'ladi, chunki uy xo'jaliklari daromad nolga teng bo'lsa ham, iste'mol tovarlarini (masalan, oziq-ovqat) sotib olish uchun bir oz pul sarflaydilar (kerak bo'lsa, jamg'armalarga).
Iste'molga marjinal moyillik (mpc) qo'shimcha daromadni hisobga olgan holda G&Sga qo'shimcha (yoki marjinal) talabni ifodalaydi. Grafik jihatdan u iste'mol funksiyasining qiyaligiga mos keladi. Bu o'zgaruvchi noldan birgacha bo'lishi kerak va ko'pchilik iqtisodlar uchun 0,5 dan 0,8 gacha bo'lishi mumkin. Agar mpc birga teng bo'lsa, uy xo'jaliklari har bir qo'shimcha qilingan daromad mablag’larini sarflaydilar. Biroq, ko'pchilik uy xo'jaliklari o'z daromadlarining bir qismini jamg'armalarga (ya'ni, bankka yoki pensiyaga) qo'yganligi sababli, daromadning har bir qo'shimcha dollari iste'mol talabining biror miqdorga oshishiga olib kelmaydi. Iste'mol uchun ishlatilmaydigan, ammo jamg'armaga qo'yilgan dollarning bu qismi jamg'armaga marjinal moyillik (mps) deb ataladi. Har bir qo'shimcha dollar sarflanishi yoki saqlanishi kerakligi sababli, quyidagi munosabatlar bo'lishi kerak:
mpc + mps = 1,
ya'ni iste'molga marjinal moyillik va jamg'armaga marjinal moyillik yig'indisi 1 ga teng bo'lishi kerak.
Asosiy bilimlar
5.4. Investitsiyaga bo’lgan talab
Investitsion talab korxonalar tomonidan o'z faoliyatini saqlab qolish yoki kengaytirish uchun foydalaniladigan jismoniy kapital tovarlari va xizmatlariga bo'lgan talabni anglatadi. Buni biznesni yuritish uchun ishlatiladigan ofis va zavod maydoni, mashinalar, kompyuterlar, stollar va boshqalar deb tasavvur qiling. Shuni yodda tutish kerakki, bu yerda investitsiya talabi moliyaviy investitsiyalarga tegishli emas. Moliyaviy investitsiyalar - bu odatda iste'molni kechiktirish orqali o'z boyligini saqlab qolish yoki ko'paytirishni xohlaydigan uy xo'jaliklari tomonidan jamg'arma shaklidir.
Ushbu modelda investitsiya talabi ekzogen deb qabul qilinadi. Bu shuni anglatadiki, uning qiymati modeldan tashqarida aniqlanadi va model ichidagi hech qanday o'zgaruvchiga bog'liq emas. Bu taxmin, birinchi navbatda, tahlilni soddalashtirish va keyinchalik e'tiborni valyuta kursining o'zgarishiga qaratishga imkon berish uchun qilingan. Investitsion talabning oddiy tenglamasini quyidagicha yozish mumkin
= ,
Bu yerda o'ng tarafdagi "0" pastki belgisi o'zgaruvchining ekzogen yoki avtonom ekanligini bildiradi. Boshqacha qilib aytganda, tenglama investitsion talab ekzogen tarzda sifatida berilganligini aytadi.
Tan olish kerak, bu real taxmin emas. Ko'pgina boshqa makromodellarda investitsiya talabi boshqa ikkita umumiy o'zgaruvchiga bog'liq deb taxmin qilinadi: yalpi milliy mahsulot va foiz stavkalari. Yalpi milliy mahsulot investitsion talabga ta'sir qilishi mumkin, chunki biznesni kengaytirishga bo'lgan umumiy talab iqtisodiyotning umumiy hajmi qanchalik yuqori bo'lsa. yalpi milliy mahsulotning o'sish sur'ati ham bog'liq belgi bo'lishi mumkin, chunki yalpi milliy mahsulot qanchalik tez o'sib borsa, kompaniyalar kelajakda yanada yaxshi biznesni bashorat qilishlari va ko'proq investitsiyalarni ilhomlantirishi mumkin.
Foiz stavkalari investitsiya talabiga ta'sir qilishi mumkin, chunki ko'plab korxonalar kengayishni moliyalashtirish uchun qarz olishlari kerak. Foiz stavkasi - pulni qarzga olish qiymati; shunday qilib, foiz stavkalari qanchalik yuqori bo'lsa, investitsiya talabi shunchalik past bo'lishi kerak va aksincha.
Agar biz yalpi milliy mahsulot va foiz stavkalari ta'sirini modelga kiritgan bo'lsak, keyinchalik kengaytirilgan modelni hal qilish ancha qiyinroq bo'ladi. Shunday qilib, biz investitsiyalarni ekzogen deb hisoblab, narsalarni soddalashtiramiz. Oldingi kurslarda ko'plab talabalar Yalpi milliy mahsulot va foiz stavkasi ta'siri haqida ma'lumotga ega bo'lganligi sababli, bu ta'sirlar ushbu modelning bir qismi emasligini yodda tutishingiz kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
