Milliy hisoblar tizimining maqsad va vazifalari. Milliy hisoblar tizimi: tushuncha, asosiy nazariy tamoyillar va metodologiya

ROSSIYA MILLIY HISOBLAR TIZIMI

Sovet davrida mamlakatda iqtisodiy faoliyatning muvaffaqiyatini o'lchash uchun alternativ tushunchalar mavjud edi. Ijtimoiy ishlab chiqarishni tahlil qilishda milliy iqtisodiyot balansi (BNH) ishlatilgan. Bu Karl Marks va Adam Smitning qarashlariga asoslangan edi. BNHning eng muhim ko'rsatkichi bu jami ijtimoiy mahsulot, shuningdek real daromadlar edi. 1988 yilda yalpi ichki mahsulot balansga kiritildi. Bu iqtisodiyotni tahlil qilishni chuqurlashtirdi va uni G'arb standartlariga yaqinlashtirdi. SSSR parchalanib ketganidan so'ng, bu kontseptsiya eskirgan deb topildi va SNKga o'tish amalga oshirildi. Rossiya Federatsiyasida milliy hisoblar tizimini qo'llash uchta muammoga ega. Keling, ularning har birini ko'rib chiqaylik.

Tovarlar va xizmatlarni identifikatsiyalash muammosi. Bu ba'zan ishlab chiqarishni iste'moldan ajratish qiyinligi bilan bog'liq. Ushbu muammo ayniqsa xizmat ko'rsatish sohasida butun mamlakat miqyosida keng tarqalgan. Bu ilmiy tahlilning kuchsizligidan emas, balki iqtisodiyotning nomukammalligidan kelib chiqadi deb ishoniladi. Iqtisodiyotning institutsional tuzilmasi shunchalik kam samaralidir, ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlar hajmi shunchalik ko'p iqtisodiy foyda keltirmaydi.

Yana bir qiyinchilik - bu ikki marta hisoblash muammosi. Aksariyat mahsulotlar oraliq bo'lganligi sababli. Bir qarashda, faqat yakuniy mahsulotlarni hisobga olgan holda, bu muammoni hal qilish oson. Biroq, hamma narsa shunchalik oddiy emas. Yopiq tsikllar ishlab chiqarishda keng tarqalgan bo'lib, yakuniy mahsulotni izlashni qiyinlashtiradi. O'ziga xos yo'l - bu tovarlar va xizmatlarni bozor narxlarida emas, balki qo'shilgan qiymat bo'yicha hisobga olish, ammo bu mukammal emas. 

Rossiya va boshqa rivojlanayotgan davlatlar uchun katta muammo bu soya sektorini qamrab olishdir. U yalpi ichki mahsulotda to'liq hisobga olinmaydi va hajmi ba'zan undan ham oshib ketishi mumkin.