Milliy g‘oya va ma’naviyat asoslari kafedrasi intellektual va ma’naviy tarbiya asoslari fanining

Ma’naviy-axloqiy  ehtiyojga  zaruriyatning  kuchayib  borishi.  Ma’naviyatning  mazmun 
jihatidan  serqirra  va  keng  ko‘lamliligi  inson  ma’naviy  kamoloti  jarayoni  cheksiz  ekanligini 
ko‘rsatuvchi asosiy omil-uning rivojlanish imkoniyatlaridir. Jamiyat ehtiyoji va imkoniyatlariga 
qarab har bir tarixiy davr, vaziyat, sharoitlar taqozo qilgan holda ma’naviyatning yangi shakllari 
va  mezonlari  vujudga  keladi.  Bu  shakllar  va  mezonlar  sun’iy  ravishda  emas,  balki  tarixiy 
taraqqiyotning  muyyan  bosqichlarida  inson  kamolotining  yangi  yo‘nalishlariga  bo‘lgan 
imkoniyat  va ehtiyojlarning ifodasi  sifatida 
tarkib  topadi.  O‘zbekiston  mustaqillikni 
qo‘lga  kiritganidan  so‘ng  zamonaviy 
ma’naviy  barkamol    inson  konsepsiyasini 
yaratish  uchun  vujudga  kelgan  zaruriy 
ehtiyoj va imkoniyatlar fikrimizning yaqqol 
dalilidir. 
Ma’lumki, ehtiyoj bo‘lmagan joyda hech qanday rivojlanish va yuksalish bo‘lmaydi.CHunki ehtiyojning o‘zi ham insonning ma’naviyatlilik darajasiga bog‘liq. SHaxsning ma’naviy kamoloti esa, ma’naviy ehtiyojlarning mazmuni va darajasi bilan belgilanadi. Jamiyat taraqqiyoti uzluksiz jarayon bo‘lib, uning ma’lum bir 
nuqtada  to‘xtab  qolmaganidek,  insonning 
ma’naviy  kamoloti  ham  doimo  o‘zgarib 
taraqqiy  etib  boradi.  Uning  belgilab 
qo‘yilgan ma’lum bir chegarasi yo‘q.. Tarixiy taraqqiyotning har bir davri ma’naviy kamolotning 
ham  yangi bosqichidir. Ma’naviy kamolotning har bir bosqichi ma’lum bir davrning o‘ziga xos 
ehtiyojlari va imkoniyatlari bilan belgilangan. SHuning uchun ham inson doimo ma’naviyatning 
yangidan-yangi  sarchashmalarini  izlaydi,  yaratadi.  Mana  shu  izlanuvchanlik  inson  kamolotini 
belgilovchi  ehtiyoj,  hayotining  maqsadi  va  mazmunidir.  Agar  ehtiyoj  bo‘lmasa,  kamolot  sari 
intilishga zarurat  ham  bo‘lmaydi.  Ma’naviy  ehtiyojning shakllanishi  ob’ektiv shart-sharoitlarga 
bog‘liq  bo‘lsada,  uni  ro‘yobga  chiqarish  insonning  ma’naviy-axloqiy  jihatdan  qay  darajada 
etukligiga  bog‘liq.  Har  bir  shaxs  o‘zining  ehtiyojlarini  iymoni,  e’tiqodi,  maslagi,  manfaati, 
bilimi, dunyoqarashidan kelib chiqib amalga oshiradi. 
Demak, zamonaviy komil inson konsepsiyasining asosiy xususiyatlaridan biri, mustaqillik 
sharoitida  shakllangan  yangi  ma’naviy  ehtiyojlardir.  Bu  ehtiyojlar  ma’naviy-axloqiy  kamolot  
jarayoni tezlashishining muhim omillaridan sanaladi. Insonning bilimi, ongliligi, iymoni, vijdoni, 
e’tiqodi, mas’uliyati bilan bog‘langan bu ehtiyojlari zamonaviy komil insonning yangidan-yangi 
qirralarini ochishga imkoniyat yaratadi.