Milliy boylik elementlarini joriy va o’zgarmas baholarda hisoblash va ular dinamikasini o’rganish

Aktiv va passivlar balansi

Aktiv	Majburiyatlar va o‘z kapitalining sof qiymati
1. Nomoliyaviylar: ishlab chiqarilganlar; - ishlab chiqarilmaganlar; 2. Moliyaviylar: monetar oltin; mavjud pullar; O‘YUHEBMM; depozitlar; va boshqalar	3. Moliyaviy majburiyatlar: mavjud pullar; depozitlar; qimmatbaho qog‘ozlar va h.k. 4. O‘z kapitalining sof qiymati (4=1+2-3)

Sektor o‘z kapitalining sof qiymati, uning aktivlari (moliyaviy va nomoliyaviy) qiymatining, uning moliyaviy majburiyatlariga nisbatan yuqori ekanligini ifodalaydi. Sof qiymat deyilishiga sabab asosiy kapital qoldiq qiymati bo‘yicha aks ettiriladi. Bu balans ma’lumotlari asosida sektorning investitsion faollik darajasini, ularni moliyalashtirishga eхtiyojini ishlab chiqarishning material oborot mablag‘lar bilan ta’minlanish darajasi va uning samaradorligini tahlil qilish mumkin bo‘ladi. Butun iqtisodiyot bo‘yicha tuzilgan jamlovchi aktiv va passivlar balansi mamlakatning iqtisodiy va moliyaviy holatini хarakterlaydi. Uning balanslashtiradigan moddasi bo‘lib, milliy boylik ko‘rsatkichi hisoblanadi. Shunday qilib, MHT metodologiyasi bo‘yicha milliy boylik хajmini aniqlash uchun mamlakat rezidentlarining barcha iqtisodiy aktivlar qiymatlari (moliyaviy va nomoliyaviy) yig‘indisidan ularning moliyaviy majburiyatlarini ayirib aniqlanadi. Demak, mamlakat milliy boyligi iqtisodiyot barcha sektorlarining sof kapitali yig‘indilariga teng bo‘ladi.


Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   N.M.Soatov, X.Nabiev, D.Nabiev, G.N.Tillaxo’jaeva. Statistika. Darslik. – T.:TDIU, 2009. – 568 bet.
   
2. 
   X.Nabiyev, D.X.Nabiyev. Iqtisodiy statistika. Darslik. – T.: Aloqachi, 2009. 512 bet.
   
3. 
   Statistika: Uchebnik. / N.Umarov A. Abdullaev. R. Zulinova T-2009.
   
4. 
   Qishloq va suv xo’jaligi statistikasi. S. Ochilov. SH. Ergasheva T-2008
   
5. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi. A.X. Ayubjonov T-2004
   
6. 
   Makroiqtisodiy statistika YO. Abdullaev T-1998
   
7. 
   A.X.SHoalimov, SH.A.Tojiboyeva. Iqtisodiy taxlil nazariyasi.Toshkent “Iqtisodiyot” 2012y.
   
8. 
   SHodiyev va boshqalar. Statistika bo’yicha praktikum. Toshkent “Tafakkur bo’stoni” 2012y.
   
9. 
   A.X.Ayubjonov, B.X.Mamatqulov, S.N.Sayfullaev.”Statistika fanidan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun o’quv qo’llanma. Toshkent. “Iqtisodiyot-2012