Millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglik,ozbek xalqining yuksak qadriyatidir

Millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglik,ozbek xalqining yuksak qadriyatidir

Chuqur oylangan va ozaro manfat

Bizga ma’lumki bugungi kunda dunyoda xavfsizlik masalasi asosiy masala bolib qolmoqda .yillar davomida davlatlarning xavfsizlik masalasi va xarbiy sohaga ajratilayotga mablag’larning oshioshsi buning misoliidr

Bilamzki 20 asrning 2-yarmidan boshlab turli hil etna madaniy etna xuquqiy,etna demografik zaminda 300 dan ortiq kata kichik nizolar bo’lib o’tdi .bilamiz millatlar mavjud ekan ular o’rtasida o’zaro munosabatlar ham boladi .manashunday munosabatlarga globbbalashuvning salbiy tasirini o’tkazmaslik xar bir mustaqillikka erishgan xar bir davlatinng asosiy vazifasi aylanib qolgan.

Shuning uchun mustaqillikga erishgan yillarimizmning dastlabki kunlaridan boshlab millatlararo totuvlilk masalasi o’zbekiston respublikasi birinchi prezidentining assoiy vazifasiga aylandi .prezidentimiz sh.m.m hamo’zining xar bir chiqsh va nuyqtlarida manashu millatlaro totuvlik va diniy bagrikenglik vazifasini tamminlash masalasida hamda din niqobi ostida ekstremistik hamda terroristic oqimlarni manashu o’zini malum niyatlariga yetmasligi boyicha oqilona siyosatlarini aytib o’tmoqda .

Shuning uchun prez tashshabusi bilan 2017 2020 yillarda o’zbekisto nrivojllantrishnigng 5 ta ustuvor yonalishi boyicha harakatlar strategiysi ishlab chiqildi.

Harakatler strategiyaning 5-ustuvor yonlishi sifatida havfsizlik millatlararo totuvliik va diniy bagrikenglikni taminlash hamda chuquqr oylangan ozaro manfatli va amalaiy tashqi siyosat sohasidagi ustuvor yonalishlaar belgilanadi va bu esa oz navbatida yurtimizda fuqorolarning xavfziliki millatlar va dniy bagrikenglikga berilayatgan etibornuing namunasidir .

Bagrikenglik sozi lotinchda olingan bolib

Sabr qilmoq chidamoq manolarini bildiradi

Bu tushuncha barcha tillarada chidamliklik kechirinliki va mehribonlikga va hamdardlik degan manolarga ega .

Bilamizgi bmt ning 28 sesssiyasida 1995 yil 16 noyabrda bolib otdi manashu sessiyasada bagrikenglik tamoyillari deklaratsiyasi qabul qilindi

Deklaratsiyada irqi jinsi kelib chiqishidan qaty nazara bagrikenglikni targib qilish inson huquqlari va erkinliklariga hurmat bilan qarash kabi majburiyatlar belgilab qoyilgann

Bizga malumki ozbekiston diyori ozi bilan birga anashu qadimda xar hil sivivilizatsiyalar xar hil madaniy qatlamalar turli xil qaraashl;ar va etiqodlar bilan qoshni bolib yashagan.

Bu yurtimiz qadimda garb bn sharqni shimol bilan janubni hamda qadimgi otmish bilan kelajakni tutastirivhi markaziy osiyoning yuragi insoniyat tafakkuri hamda madaniyat va marifatning eng qadimgi ochoqlaridan hisoblangan.

Shuning uchun buyuk yunon faylasufi geraklit manashu yurtimiz haqida falsafiy tafakkur beshigi deb bekorga aytmagan ..

Mana 3 ming yilllik tarixga ega bolgan yurtimizda qadimdan ota boboloarimiz ozlarini oliyjanob fazilatlar insonparvarlik goyalari hamda millatlararo totuvlikni taminlashda kabi ezgu goyalari bilan yashab kelgan bu annanana esa qadim qadim zam onlardan beri shaklllangan bolib avlodlardan avlodalarga otib kelmoqda .

Malumotlarga kora bundan 100 yil avvval mamalakatimiz hududida 70 yaqin millat yashagan bioolsa 1926 yilga kelib 90 ta milllat 1959 yilda esa mularni soni 113 ta ga 1979 yil 123 taga 1989 yilda esa 130 taga yetdi ;

Mustaqillligimzning dastlabki kunlaridan boshlab anshu m.t. taminlash davlat siyosati darajasiga kotarildi .

Mananshu kop milllatli yurtimizda kop millat vakillarini ehtiyojlarini qondirish yani manaviy marifiy ehtiyojlarni qondirish maqsadida 1 prezmiz tomonidan 1992 yil 13 yanvarda resp. baynalmillal madaniyat markazi tashkil etildi 2017 yilda respublika baynalmillal madanioayt markazi tashkil etilganiga 25 yil toldi .manashui mamlakatimzda milliy madaniy markazlar soni 140 dan ziyod bolsada xozrgi kunda ular jamoat tashkilotlari orasida ozlarini faoliyatini olib bormoqda .shu Orinda aytib otish lozimki millatlaro totuvlikni taminlash maqsadida mamlaktimizda manaviy marifiy ishlar olib borilmoqda ,bugungi kunda respub.ga kelib 10minga yaqin maktab faoliyat korsatib bormoqda bu maktablar orasida 845 maktabda rus tilida dars otilyatgan bolsa 491 ta maktab qzoozq tilida 238 maktabda tojik 52 turkman tilida 40 tasida qirgiz 7 maktabda koreys tilida talim berish yolga qoyilgan.. xalq talimi vazirligi tomonidan ppedagogoika instititilaridaanashu kelgusida maktabda manashu tillarda dars berish uchun pedagog kadrlarni tayyorlAHS asossiy vazifaga aylanib bormoqda ,

Shu orinda yana bir narsani aytib otish lozimki ommaviy axborot vositalarining xozrgi kunda roli nihoyatda kattadir manashu narsalarnmi xisobga olgan xolda milllatlararo totublikni taminlash maqsadida omavbiy axborot vositalarida ham yuretimizda 8 tilda har xil gazeta va jurnalllar choip eti bkelinmoqdaa bu borada manashu 12 xilda turli turli xil teleradio efirga uzatilmoqda bu esa oz navbatida ozb da millatlararo totuvlik darajasi nihoyatda uilkan darajaga errishganidan dalolldatdir .

Bilamizki millatraaro totuvlik bor joyda unga qarama qz\arshi goyalarr ham boladi bu goyalar esa shavinizm goyalari irqchilik goyalarididr .birgina ozi 20 asrda fashiz m goyasi insoiyt boshiga turli xil ofatlarni keltitrib chiqardi manashunday yod goyalar aralashib qolmaslik har bir fuqaroning muqaddas burchi hisoblanada .endi shu Orinda aytib otish lozimki bagrikenglikning muhim yonalishiddan birier diniy bagrikenglik .bagrikenglik tyamoyillari deklarasoiyasoda takdflanganidek bagrikengli kbolmasa tinchlik bolmaydi tincliksiz esa taraqqiyot v ademokratiya bolmaydiu.

Bilamizki yurtimiz qadimdan turli xil din vakilllari yashagan tarixda bilamiz yurtimizda zarduwtiniy dini buddaviylik yahuddilkik nasroniylik din vakillari yashab otgan bilamiz mananshu 9 12 asrlarda yetishib chqgan marifatparvar alllomalarimizning asasarlarida ham d.b haqida ozgoyalariniilgari surgan .xozrgi kunda ,manashu din erkinligi ,vijodn erkinligi va diniy tashkilotklar togrisidagi qonun meyoriy hujjatlaridagi qonun bilan tasdqilanib qoyilgandan song mustaqil yurtimizda faoliyat korsatayotgana 1 necta shu diniy tashkilotlar uchun ikkiming imkoniyatlar yaratib berdi.mustaqilllikgachja manashu turli xil cherkovlar ,snegogalar faoliyat olib brogan bolsa manashu qonun bilan mustahkamlangandan song ularga yana ham manshu din ishlari boyicha keng imkonniyatlar yaratildi .bu Orinda aytib otish lozimki manashu imo buxoriy,termiziy,motrudiy kabi mashxur allomalarimizning tavallud kunlariga bagishlangan keng kionferensiyalarni otkazilishi ham dabvvlatimizdan taraafdan dinga bolgan etiborning yuksaklikidandir ayniqsa haj ibotalarini tola tokis bajarish uchun barcha sharoitalar yaxhsilanganliogi bu esa insonlarga insonlar uchun yaxhsi ishlarga sabab bolmoqda .biz bilamizki man ashu boshqa dinb vakilllari uchunham oz navbatida provaslavlar uchun isroil ,gretsiya rossiya katoliklar uchun isroil va italiya armanlar uchun isroil va sarmaniston yahudiylar va bahoyinlar uchun isroil krishnachular uchun va buddaviylar uchun koreyada joylashgan muqaddads joylarga ziyoratlar tashkil qilinmoqda .shuningdek xristianlarninga rojdestvo, pasxa

Yahudiylarning yangi yili ,gunohlardan poiklanish bayrami, buddaviylarning yangi yil ,budaning tugilish kuni kabi bayramlarini nishonlash yurtimizda tyashavochi shu din vakilllariga bolgan etiborning naunasidir.bu Orinda aytib otish lozimki bagrikenglikning ziddi mutaasoblikdir ,mutaasoblikning Manosi malum bir goyaga qattiq etiqod qilish bioshqalarni fikrini rad edishdir .mazkur fenomennning havflio jihati shuki u brogan sari,sinafobiya,ekstremizm va hatto terrorrizmga aylaninb boradi malumotlarga kora butun dunyo boyicha 50 ga yaqing teroristik tashkilotlar fsoliyat korsatmoqda .bu Orinda aytib otish lozimki markaziy osiya mamalakatlari ham mustaqillaka erishgandan song manashu tashqaridan kelayotgan har xil manashu din vakilllari orqasidan yurtimizda ham turli guruhlar faollashib ketdi xizbultahrir ,turkiston islomlashgan harakati akromiylar nurchirar kabi guruhlarni yurtimizga kirib kelishi bunga misol bola oladi.Bilamiz mananshu terorizmnigng asosoiy maqsadi qoporuvchilikdir.Demak jamiyatimizda turli xil ofat va balollarning kelib chiqishidir lekin manashu prez nng olib boorayotgan dono soyosati orqali yurtimizda har xil teroristik ekstremistik kuchlarga chek qoyish ishlari olob borilmopqda .prez sh.m tabirr bilan aytganda yanadaogoh va sergak bolish eng asosiy boyligimiz bolgan biz haqli ravishda fahrlanadigan kop millatli haqlqimizni birdamligi va jipsligi va koz qorachigidekj asrash va yanada mustahkamlash ozbekistinni oz vatani deb biladigann har bir insonni muqaddas burchidir.

Shu navbatda 2016-yil 28-oktyabrda