Mikroskop bilan tanishish va ishlash qoidalari

Mikroskop ishlash qoidalari bilan tanishish
Iris-kondensor tagiga joylashtirilgan diofragma bo‘lib u konden-satorga tushayotgan yorug‘likni kerakli miqdorda o‘kazishni ta’minlaydi. Iris bir necha po‘lat katakchalardan ibora va bu katakchalar yordamida u yoki bu tarafga surilishi mumkin. Natijada tirkishni toraytirib yoki kengaytirish imkoni tug‘iladi. Binokulyar- 2 akulyarli va ob’ektivli mikraskop bo‘lib ikki ko‘z bilan ob’ektni kuzatish va uni aniq ko‘rish imkonini beradi.
Faza kontrast mikraskop-preparatlarning kontrastirni sun’iy ravishda kuchaytirish imkonini beradi. Bu esa bo‘yalmagan mikroorganizmlarni hujayralarni yaxshiroq o‘rganish imkonini beradi.
Lyuminisent mikraskop-to‘lqin uzunligi 300-400 mm ultrabinafsha yoki kiska to‘lqinli havo rang nurlar (460 mm) mikroorganizmlarga tushiril ganda ulardan chiqadigan yorug‘liklar (flyurensesiya) hodisasi foydalanishga asoslangan.
Elektron mikraskop-biologik ob’ektlarni 500000 marta va undan ham kattaroq ko‘rsatish qobiliyatiga ega. Bu usul bilan mikrobiologiyada virus larni va mikroblar hujayralarini eng nozik strukturalarini o‘rganiladi. Elektron mikroskoplarda yorug‘lik o‘rniga elektronlar oqimidan foyda- laniladi.
Mikroskopdan foydalanish qoidalari:
Mikraskop bilan ishlashning asosiy qoidalaridan biri uni tug‘ri o‘rnatish, nazorat maydonchasini va preparatni tug‘ri yoritishdan iboratdir. YOritish uchun tabiiy yorug‘likdan yoki OI-19,7,32 kabi maxsus yoritgichlardan foydalanish mumkin.
Maksimal yoritish uchun revolverni eng kichik ob’ektivga etkazib uning kuzatilayotgan ob’ekt bilan oralig‘ini bir 1,5-2 sm quyiladi.
Okulyarga qarab turib oynacha orqali yorug‘lik nurlari tutilgach diofragma kondensor orali ob’ektivga yo‘naltiriladi va kuzatish maydon-chasini bir xilda yoritilishiga erishiladi. Mikrskop ish oxirigacha joyidan jildirilmasligi kerak. Bo‘yalmagan ob’ektlarni ko‘rishda nazorat maydonini diofragmani toraytirish yoki kondensatorni pasga tushirish yo‘li bilan koraytirib preparat yuzasiga foks tug‘rilanadi. Mikroskopda immersion ob’ektlar bilan ishlash ko‘yidagicha amalga oshiriladi.
- Tayyor preparatga yoki ob’ektga bir tomchi immersion moy tomizib preparat buyum stoliga o‘rnatiladi.
- Revolverni aylantirib ob’ektni (90X) ehtiyotkorlik bilan o‘rnatib, tubus asta sekin ob’ektiv immersion moyga tekkuncha tushiriladi.
- Ehtiyotkorlik bilan qoplag‘ich oynani sindirmay mikrometrik vint bilan taxminiy foks o‘rnatiladi.
-Oxirgi aniq foksni mikrovint orqali bir martadan ortiq buramasdan to‘g‘rilanadi.
Tuzatish ishlari tugamas, predmet oynasini mikroskopdan olib tubus tagiga kichik ob’ektni qo‘yib ob’ektivdagi immersion moyni benzin yoki spirt bilan xo‘llangan yumshoq lata bilan artib mikroskopni qobiq ostiga joylashtiriladi. YOrug‘lik va ehtiyot mikroskoplar qo‘yidagi rasmlarda ko‘rsatilgan.
Elektron mikroskoplar
Vaqt o'tishi bilan mikroskopik narsalarni tekshirish uchun mo'ljallangan qurilma tobora takomillashib bormoqda. Mikroskoplarning bunday turlari paydo bo'ldi, unda ishning butunlay boshqacha printsipi ishlatilgan, bu nurning sinishiga bog'liq emas edi. Eng so'nggi turdagi qurilmalardan foydalanish jarayonida elektronlar ishtirok etadi. Bunday tizimlar materiyaning shunchalik mayda qismlarini ko'rishga imkon beradi, ular atrofida yorug'lik nurlari shunchaki oqadi.
Elektron mikroskop nima uchun kerak? U molekulyar va subcellular darajadagi hujayralarning tuzilishini o'rganish uchun ishlatiladi. Shuningdek, shunga o'xshash qurilmalar viruslarni o'rganish uchun ishlatiladi.
Elektron mikroskop qurilmasi
Mikroskopik moslamalarni ko'rish uchun eng so'nggi asboblar ishining asosini nima tashkil etadi? Elektron mikroskop nurdan nimasi bilan farq qiladi? Ularning o'rtasida o'xshashliklar bormi?
Elektron mikroskopning ishlash printsipi elektr va magnit maydonlarning xususiyatlariga asoslanadi. Ularning aylanish simmetriyasi elektron nurlariga markazlashtiruvchi ta'sir ko'rsatishi mumkin. Shunga asoslanib, "Elektron mikroskopning yorug'likdan farqi nimada?" Degan savolga javob berish mumkin. Optik qurilmadan farqli o'laroq, uning linzalari yo'q. Ularning rolini tegishli ravishda hisoblangan magnit va elektr maydonlari o'ynaydi. Ular oqim o'tadigan sariqlarning burilishlari bilan yaratilgan. Bundan tashqari, bunday maydonlar yig'ish linzalari kabi ishlaydi. Joriy kuchning oshishi yoki kamayishi bilan qurilmaning fokus masofasi o'zgaradi.
Sxematik diagramaga kelsak, elektron mikroskopda u yorug'lik moslamasiga o'xshaydi. Faqatgina farq shundaki, optik elementlarning o'rnini shu kabi elektr elementlari egallaydi.
Ob'ektning elektron mikroskoplarda kattalashishi o'rganilayotgan ob'ekt orqali o'tuvchi nur nurining sinishi jarayoni tufayli sodir bo'ladi. Turli burchaklarda nurlar ob'ektiv linzalarning tekisligiga tegadi, bu erda namunaning birinchi kattalashishi sodir bo'ladi. Keyin elektronlar oraliq linzalarga o'tadi. Ob'ekt hajmining o'sishida silliq o'zgarish mavjud. Sinov materialining yakuniy tasviri proektsion ob'ektiv bilan ta'minlangan. Undan tasvir lyuminestsent ekranga tushadi.
Elektron mikroskoplarning turlari
Kattalashtirish moslamalarining zamonaviy turlari quyidagilarni o'z ichiga oladi.
1... TEM yoki elektron mikroskop. Ushbu o'rnatishda qalinligi 0,1 mkm gacha bo'lgan juda nozik narsaning tasviri elektron nurning o'rganilayotgan modda bilan o'zaro ta'siri va keyinchalik uni ob'ektivdagi magnit linzalar bilan kattalashishi natijasida hosil bo'ladi.
2... SEM yoki elektron mikroskopni skanerlash. Bunday uskuna bir nechta nanometrlarning tartibini yuqori aniqlikda ob'ekt yuzasi tasvirini olishga imkon beradi. Qo'shimcha usullardan foydalanganda, bunday mikroskop sirtga yaqin qatlamlarning kimyoviy tarkibini aniqlashga yordam beradigan ma'lumot beradi.
3. Tunnel skanerlash elektron mikroskopi yoki STM. Ushbu qurilma yordamida fazoviy aniqligi yuqori bo'lgan o'tkazuvchi sirtlarning yengilligi o'lchanadi. STM bilan ishlash jarayonida o'rganilayotgan ob'ektga o'tkir metall igna keltiriladi. Bunday holda, atigi bir necha angstrom masofasi saqlanib qoladi. Bundan tashqari, igna uchun kichik potentsial qo'llaniladi, buning natijasida tunnel oqimi paydo bo'ladi. Bunday holda, kuzatuvchi o'rganilayotgan ob'ektning uch o'lchovli tasvirini oladi.
"Levenguk" mikroskoplari
2002 yilda Amerikada optik asboblarni ishlab chiqaradigan yangi kompaniya tashkil etildi. Uning mahsulotlari assortimentiga mikroskoplar, teleskoplar va durbinlar kiradi. Ushbu qurilmalarning barchasi yuqori tasvir sifati bilan ajralib turadi.
Kompaniyaning bosh ofisi va rivojlanish bo'limi AQShda, Fremond shahrida (Kaliforniya) joylashgan. Ishlab chiqarish quvvatlariga kelsak, ular Xitoyda joylashgan. Bularning barchasi tufayli kompaniya bozorni arzon narxlarda zamonaviy va sifatli mahsulotlar bilan ta'minlaydi.
Sizga mikroskop kerakmi? Levenhuk kerakli variantni taklif qiladi. Kompaniyaning optik uskunalari qatoriga o'rganilayotgan ob'ektni ko'paytirish uchun raqamli va biologik qurilmalar kiradi. Bundan tashqari, xaridorga turli xil ranglarda tayyorlangan dizaynerlik modellari taklif etiladi.
Levenhuk mikroskopi keng funksionallikka ega. Masalan, boshlang'ich darajadagi ta'lim moslamasi kompyuterga ulanishi mumkin va u doimiy ravishda olib borilayotgan tadqiqotlarni videoyozuvga olishga qodir. Levenhuk D2L ushbu funksiya bilan jihozlangan.
Kompaniya turli darajadagi biologik mikroskoplarni taklif etadi.Bu ham oddiy modellar, ham professionallar uchun mos bo'lgan yangi narsalar.