Mikroprotsessor va kompyuter texnikasi asoslari

 
Proeksion skanerlar
- 
tashqi ko‘rinishdan fotokattalashtirgichni eslatadi, lekin pastda 
skanerlanadigan hujjat yotadi, yuqorida esa skanerlovchi kallak joylashadi. Skaner malumotli 
hujjatni optik yo‘l bilan skanerlaydi va olingan ma’lumotni fayl ko‘rinishda kompyuter 
xotirasiga kiritadi.
  
Peroli plotterlar (Pen Plotter) — bu vektorli tipdagi elektromexanik qurilma bo‘lib, ularda 
tasvir umumiy holda pero deb atalgan yozuvchi element yordamida chiziqlarni chizib chiqish 
yo‘li bilan yaratiladi. Perolar sifatida plotterlarning turli modellarida perolar, fibrali (juda 
pishik qog‘ozli) va plastik sterjenlar (flomasterlar buyog‘i ichidan chizib keladigan yozish 
quroli), bir marta va ko‘p marta ishlatiladigan sharikli uzellar, qalamli grifellar (toshqalam) va 
bo‘rchalar ishlatiladi. 
 Pentium Pro mikroprosessorlari- 1995 yil sentyabrda savdo markasi Pentium Pro bo’lgan 
80686(R6) MPning  taqdimmarosini bo’ldi va savdoga chiqarildi. 
Mikroprosessor 2ta kristalldan: MPni o’zidan va kеsh-xotiradan tashkil topgan. Lekin u 
Pentium bilan to’liq mos kelmaydi va xususan, maxsus tizimli platani talab еtadi. Pentium Pro 
32-bitli ilovalarda yaxshi ishlaydi, 16-bitli ilovalarda еsa hattoki Pentiumga birmuncha 
yutqazadi. 
Proxu - bir necha kompyuterning Internetga ulanishini ta’minlovchi tizim. Proxu server odatda 
ko’p ishlatiladigan resurslarni saqlash imkoniyatiga ega.  
Prezentatsiya(taqdimot) - yaratilayotgan slaydlar turkumi bo’lib, uni namoyish etishdir. 
                                                                               Q 
Qattiq disklar (Hard Disk Drive) - ko‘p hajmli axborotlarni saqlash, tashishi uchun 
foydalaniladi. Hozirgi kunda ularnig turli  hajmlilar yaratilgan va jamiyatda keng foydalanib 
kelinmoqda. 

---

161 
 
Qattiq disklardan biri SHKning doimiy xotirasi - "Vinchester" bo‘lib hisoblanadi. NDD (Hard 
Disk Drive) - qattiq disk yoki "vinchester" kompyuterdagi: operatsion tizim, programmalash 
translyatorlari va tillari, matn va grafik muxarrirlar, drayverlar, dasturiy ta’minotlar, dasturlar, 
fayllar va  boshqalarni doimiy saqlaydi. IBM RS turidagi barcha kompyuterlarda "vinchester" 
mavjud bo‘ladi. "Vinchester" kompyuterdagi bor qurilmalar (operativ xotiradan tashqari) 
ichida ma’lumotni eng tez yuqori ko‘zgalish (7-20 millisekund) va o‘qish-yozishni 
5Mbaytgacha tezligini ta’minlaydi. 
Qattiq disk (doimiy xotira - Hard Disk Drive) - dastur va ma’lumotlarni doimo saqlaydi.. U 
ba’zan "vinchester" deb nomlanadi. Vinchester nomi birinchi qattiq disk nomidan kelib 
chiqqan (1973 yilda IBM firmasi tomonidan yaratilgan qattiq disk nomi "30/30" bo‘lgan va bu 
mashhur Winchester miltig‘ining kalibrga o‘xshar edi). Ular hajm va ishlash tezligi bilan 
farqlanadi. Qattiq diskdagi dastur va ma’lumotlar esa o‘chirilmaydi. 
R 
Rolikli
 
skanerlar eng avtomatlashtirilgandir. Ularda asl nusxa skanerlovchi kallakka nisbatan 
avtomatik siljiydi, ko‘pincha hujjatlar avtomatik beriladi, lekin skanerlanadigan hujjatlar faqat 
varaqli. Masalan, Mustek SF-63 skaneri, tezligi bir betga 10 sekund. 
Registrli 
kesh-xotira - nisbatan katta sig’imli yuqori tezlikli xotira bo’lib, u AX va MP 
o’rtasida buferdir va amallar bajarish tezligini oshirish imkonini beradi. Uni berish 
generatorining taktli chastotasi 40 MGc va undan yuqori bo’lgan SHK larda yaratish 
maqsadga muvofiqdir. 
RB SRAM (Rirelined Burst SRAM-blokli konveyr murojatli statistik xotira)-ichki 
konveyrlanganli sinxron SRAM ni bir turi. SHu xisobiga taxminan ikki marotaba blokli 
informatsiya almashinuvi ortadi. 
 Registr -   juda   tezkor xotira maydoni bo’lib, operatsiyalarni bajarishi oldidan, bajarish 
vaqtida va bajargandan keyin ma’lumotlarni vaqtincha saqlash uchun ishlatiladi.