«Микроиқтисодиёт» фанидан презентация

Монополияга қарши қонун.

• 1890 йилда Шерман қонуни қабул қилиниб, у асосан савдони ва тижоратни монополлаштиришга қарши қаратилган эди.
• 1914 йилда Клейтон ва федерал савдо комиссияси қонуни қабул қилинди.
• 1938 йилдаги Уилер қонуни истеъмолчилар хуқуқини химоя қилишга қаратилган (товар туғрисида нотуғри ахборот бериш ва нотуғри реклама беришга қарши)

Монополистнинг мақсади максимал фойда олиш бўлса, у товар нархини хоҳлаганча ошира олмайди. Нарх ошиши билан маҳсулотга талаб камайиб боради, нарх ошиши маълум даражага етганда умумий даромад умумий харажатни қопламайди. Монополист қандай нарх стратегиясини тутишини билиш учун даромаднинг нархга кўра талаб эластиклиги билан қандай боғлиқлигини эслаш зарур бўлади. Талаб чизиғининг эластик бўлган қисмида нархнинг пасайиши умумий даромадни ўсишига олиб келади , эластиклик бирга тенг бўлганда умумий даромад максимумга эришади (MR=0), эластик бўлмаган қисмида нархнинг пасайиши умумий даромадни пасайишига олиб келади . Шуни тушунган монополист талаб чизиғининг эластик бўлмаган қисмида ҳаракат қилмайди.

• Монополистнинг мақсади максимал фойда олиш бўлса, у товар нархини хоҳлаганча ошира олмайди. Нарх ошиши билан маҳсулотга талаб камайиб боради, нарх ошиши маълум даражага етганда умумий даромад умумий харажатни қопламайди. Монополист қандай нарх стратегиясини тутишини билиш учун даромаднинг нархга кўра талаб эластиклиги билан қандай боғлиқлигини эслаш зарур бўлади. Талаб чизиғининг эластик бўлган қисмида нархнинг пасайиши умумий даромадни ўсишига олиб келади , эластиклик бирга тенг бўлганда умумий даромад максимумга эришади (MR=0), эластик бўлмаган қисмида нархнинг пасайиши умумий даромадни пасайишига олиб келади . Шуни тушунган монополист талаб чизиғининг эластик бўлмаган қисмида ҳаракат қилмайди.
• Биз кўрсатамиз монополист ҳам рақобатлашган бозордаги фирма каби чекли ҳаракат билан чекли даромадни тенглигини таъминлайдиган ҳажмда маҳсулот ишлаб чиқарсагина максимал фойда олиши мумкин (2-расм).