Mikroiqtisodiyot va makroiqtisodiyot

Δx
1
– x
2
) ni qaraymiz, bunday o‗zgarishda ham ishlab chiqarish hajmi 
o‗zgarmaydi, xarajatlar ham pasaymaydi. Bu degani:

---

184 
- W
1
Δx
1
 - W
2
Δx
2
 ≥ 0
 
 
 
(7.8) 
Endi (7.7) bilan (7.8) ni qo‗shib, quyidagini olamiz:
W
1
Δx
1
 + W
2
Δx
2
 = 0
 
 
 
(7.9) 
(7.6) va (7.9) tenglamalarning Δx
2
Δx
1
yechimi quyidagini beradi: 100
x
1
 / Δx
2
 = -w
1
/w
2
 = - [MR
1
(
 )] / [MR
2
(
 )]
Bu tenglik, ilgari biz chiqargan xarajatlarni minimallashtirish shartidir. Ishlab 
chiqarish izokvantasi berilganda ishlab chiqaruvchi optimal nuqtani izokosta 
chizig‗i bo‗ylab siljish orqali aniqlaydi.
Xarajatlarni minimallashtiruvchi omillar miqdori omillar narxidan va ishlab 
chiqarish hajmidan bog‗liq, shu sababli tanlangan omillar miqdorini quyidagicha 
yozamiz:
x
1
(w
1
w
2
y) 
va 
x
2
(w
1
w
2
y)
bular omillarga shartli talab funksiyasi, yoki omillarga xosilaviy talab 
funksiyasi deb yuritiladi. Ular, firma tomonidan optimal tanlangan omillar miqdori 
va ishlab chiqarilgan maxsulot hajmi bilan omillar narxi o‗rtasidagi bog‗liqlikni, 
ishlab chiqarish hajmi berilgan shartda ifodalaydi.
Omillarga shartli talab funksiyasini to‗g‗ridan-to‗g‗ri kuzatib bo‗lmaydi: ular 
gipotetik tuzilishga ega bo‗lib, firma berilgan hajmdagi maxsulotni eng kam 
xarajat bilan ishlab chiqarish uchun qancha xar bir omildan foydalanish 
mumkinligini ko‗rsatadi. Lekin, shartli talab funksiyasi optimal hajmda ishlab 
chiqarish masalasidan xarajatlarni minimallashtiruvchi ishlab chiqarish usulini 
aniqlash masalasini farqlashga yordam beradi.