Mikrobiologiyada laboratoriya mashg’ulotlari

Basillalarni  ajratish  usuli.  Basillalar  -  noqulay  sharoitdan 
himoyalanish uchun spora hosil qiladi. Tekshirilayotgan materiallarda 
spora  hosil  qiladigan  va  spora  hosil  qilmaydigan  mikroblar  bo'lishi 
mumkin.  
Bularni bir biridan ajratish uchun tekshirilayotgan materialni 70-
80ºS  da  10-15  daqiqa  saqlash  kerak.  So'ng  material  oziqa  muhitiga 
ekilib,  termostatda  undiriladi.  Isitishda  spora  hosil  qiladigan 
mikroorganizmlar 
tirik 
qoladi. 
Spora 
hosil 
qilmaydigan 
mikroorganizmlar  nobud  bo'ladi.  Shunday  qilib,  basillalarni  va 
ularning  sporalarini  mikroorganizmlarning  aralashmasidan  ajratish 
mumkin.      
Mikroorganizmlarni  kultural  belgilarini  aniqlashda  ularni  oziqa 
muhitlariga  ekib  o'rganiladi.  Har  bir  mikroorganizmlarni  o'rganishda 
alohida  oziqa  muhitlari  mavjuddir.  Qattiq  oziqa  muhitlarida 
makroskopik  usulda  ularning  koloniyalari,  shakllari,  rangi,  tiniqligi, 
ustki qismlarini ko'rinishlari e'tiborga olinadi. 
 Koloniyalarni hajmiga ko'ra aniq diametri 1 mm dan oshmagan, 
kichik 1-2 mm, o'rtacha 2-4 mm, yirik 4-6 mm va undan ortiq bo'ladi. 
 Koloniyalar  shakliga  ko'ra  dumaloq,  oval,  chetlari  to'g'ri  yoki 
qiyshiq,  oziqa  muhitining  ustki  qismida  silliq,  tekis,  do'mboq, 
yoyilgan,  don  shaklida,  rang  bo'yicha  -  oq,  sariq,  qizil,  siyoh  rang, 
qora va boshqalar, konsistensiyasi bo'yicha  - shilimshiqsimon, qattiq, 
quruq, tiniq va loyqa  ko'rinishda bo'ladi. 
 Koloniyalarni  to'liq  o'rganish  uchun  ularni  lupalar  yoki 
mikroskop orqali o'rganiladi. 
 Suyuq  oziqa  muhitida  ularni  belgilari  parda  shaklida,  loyqa, 
cho'kma va oziqa muhitni rangini o'zgartirishi shaklida ko'rinadi. 
 Go'sht 
pepton 
jelatiniga 
in'eksiya 
usulida 
ekilgan  
mikroorganizmlar yon tomonidan archa ko'rinishida koloniyalar hosil 

---

 
52 
qiladi. Ba'zan  GPJ suyulishi natijasida tekis qavatli koloniyalar hosil 
qiladi. 
 Koloniyalarni  o'rganish  davomida  ulardan  preparat  tayyorlab, 
bo'yaladi va mikroskop orqali kuzatiladi. 
 Bakteriyalarni  oladigan  bo'lsak,  ularni  turi,    morfologik,