Mikrobiologiya va virusologiya

saprofitlarg
a va tirik organizmlar to`qimalarida yashovchi 
parazitlarga
ajratiladi. Bu ikkinchi usulni 
paratrofiya deyilib, paratrof 
mikroorganizmlar 
faqat hujayra ichida yashovchi obligat bakteriyalar bo`lib xo`jayin hujayrasidan 
tashqarida yashay olmaydi (rikketsiylar va boshqa bakteriyalar). 
Yuqorida tavsif berilgan ovqatlanish tiplaridan mikroorganizmlar orasida
eng ko`p tarqalgani -
fotolitoavtotrofiya
va 
xemoorganogeterotrofiya
tipidagi 
ovqatlanishlardir. Birinchi tip ovqatlanish oliy o`simliklar, suv o`tlari va bir
guruh bakteriyalarga, ikkinchi tipdagi ovqatlanish bakteriyalarning boshqa 
maxsus sharoitda yashaydigan guruhlariga xos.
Ko`pgina mikroorganizmlarga bir tip ovqatlanishdan ikkinchi tipiga
o`tishi mumkinligi aniqlangan. Masalan, vodorod bakteriyalarni ma’lum 
sharoitda (muhitdagi uglevod va organik kislotalarda kislorodni borligi) 
xemolitoavtotrofiya tipidan xemoorganogeterotrofiya tipiga o`tishi aniqlangan. 
Mikroorganizmlarning ovqatlanishi va tiplari haqida boshqa bir 
manbalarda quyidagicha talqin etiladi ( Inog’omova,1983). 
Barcha yashil o`simliklar, ko`k-yashil suv o`tlari, qirmizi va yashil rangli 
oltingugurt bakteriyalari — fotolitotroflar, nitrifikatorlar — xemolitotroflar, 
hayvonlar 
va 
ko`pchilik 
mikroorganizmlar 
— xemoorganotroflardir. 
Oziqlanishning eng keng tarqalgan turi geterotrof, ya’ni tayyor organik moddalar 
bilan oziqlanishdir. 
Geterotroflar 
orasida saprofitlar qoldiq organik moddalar bilan
 
oziqlansa, 
parazitlar tirik organizmlar hisobiga oziqlanadi. Geterotroflardan 
tashqari, 
avtotrof
mikroorganizmlar ham bor. Bular xemosintez, fotosintez, 
fotoreduktsiya hisobiga o`zi organik moddalar hosil qiladi. 
Xemosintez
protsessida CO2
va H2O dan ajralib chiqqan kimyoviy energiya hisobiga 
organik modda hosil bo`ladi, bunda NH3

NO
2

NNO
3
gacha oksidlanadi 
(nitrifikatorlarda) yoki FeSO
3

Fe(ON)
3
aylanadi (temir bakteriyalarda). Bu 
protsesslarda ajralgan energiya hisobiga xemosintez protsessi amalga oshadi.