Mikrobiologiya va virusologiya

Yashil va qirmizi rang bakteriyalarda fotosintez
. Barcha yashil 
o`simliklarning eng muhim xususiyatlaridan biri quyosh nurlari yordamida CO2 
va H2O dan organik modda hosil qilish, ya’ni fotosintez protsessidir. Uni 
tubandagi teglama bilan ifodalash mumkin: 
6CO2 + 6H2O + yorug’lik energiyasi

S
6
H
12
O
6
+ 6O
2 
Fotosintez protsessida yorug’lik energiyasi yutiladi va organik moddada 
to`planadi, atrofga esa kislorod ajralib chiqadi. 
Tuban organizmlardan ko`k-yashil va bir hujayrali yashil suvo`tlarida ham 
fotosintez protsessi boradi, ayniqsa xlorella muhim ahamiyatga ega. Yuksak 
o`simliklardan farq qilib, yashil bakteriyalar (Chlorobium, Pelodictyon), ko`k-
yashil suvo`tlar xlorofillni qorong’ida hosil qiladi. Rus olimi Artari (1899, 1913) 
aniqlashicha, ko`pchilik yashil suvo`tlari va lishayniklar tanasidan ajratib olingan 
suvo`tlar agar-agarda yaxshi o`sadi (ya’ni oziqa muxitda glyukoza, pepton, 
mineral tuzlar bo`lganda). Bu esa V. N. Lyubimenko va A. I. Oparinning fikrini 
tasdiqlaydi, ya’ni ular geterotrof oziqlanish avtotrofdan oldin kelib chiqqan 
deganlar. Yashil bakteriyalar va yuksak o`simliklardagi xlorofill turli nurni 
yutadi. Yuksak o`simliklardagi xlorofill qizil va ko`k-binafsha nurni yutsa, 
bakteriyalardagi xlorofill olti xil rangli nurni yutadi. 
Qirmizi rang bakteriyalardagi xlorofill o`simliklardagi „a" xlorofilldan farq 
qiladi, o`simlik xlorofilidagi birinchi pirol halqada 
vinil gruppa, ya’ni CH
2
bo`lsa, bakterioxlorofillda 
| 
CH
CH
2
, ya’ni metil gruppa bor. 
| 
C = O 
Bundan tashqari, bakterioxlorofill molekulasida ikki atom vodorod 
ortiqcha, nurlarning yutilish maksimumi yashil va qirmizi rang bakteriyalarda 
800—890 nm oralig’ida. Qirmizi bakteriyalarning karotinoidlari 400—600 nm 
orasidagi nurni yutib, uni bakterioxlorofillga o`tkazadi. Ulardagi xlorofill 
granulalarida joylashadi va faqat elektron mikroskopda ko`rinadi.
Ularda fotosintez quyidagicha boradi: 
Yashil bakteriyalarda: 
2
2
6
12
6
6
1
2
2
2
S
О
Н
О
Н
С
S
H
CO
яси
куёшэнерги









Qirmizi bakteriyalarda: 
4
2
6
12
6
6
1
2
2
2
2
2
SO
H
O
H
C
O
H
S
H
CO
яси
куёшэнерги








