Mikrobiologiya va virusologiya fanidan oraliq nazorat savollari

Bakteriyalarning fimbriy, pililar va xivchinlari. Xivchinlarlarga qarab guruhlarga bo’linishi. 7-f/pko'pgina bakteriyalarda bo'lib, ular umumiy f/mbriylardeyiladi. Fimbriylar bakteriya hujayrasining tashqi muhitdagi boshqa hujayraga yoki inert substratga yopishishini ta'minlaydi, suyuqlikyuzasida parda hosilqilishida ham ishlatiladi. Shuning uchun ham uni yopishish organideyish mumkin. 2-tip jinsiyfimbriy- pili bo'lib (G')_f u ichibo'sh kanaldan iborat. Bu kanaldan bakteriya kon'yugatsiyada qatnashayotgan boshqa bir bakteriyaga genetikmaterialberadi. Pilining boshqa bir xususiyati ham bo'lib, u patogen bakteriyalarda hayvon va odam hujayra/ariga yopishishda ishtirok etadi. Xivchin. Bakteriyalar ikki xil xarakatlanadi. Sirpanib xarakatlanuvchi bakteriyalarning (miksobakteriyalar, oltingugurt bakteriyalari) tanasining tulkinsimon kiskarishi natijasida xujayra shakli davriy uzgarib turadi, natijada bakteriyaning ma’lum turdagi xarakati sodir buladi. Suzib xarakatlanish xivchinlari yordamida amalga oshadi. Masalan, spirillalar va kokkilarning ba’zilarida bunday xarakatlanishni kuzatish mumkin.

Fimbriy va pililar. Bakteriya hujayrasining ustki qismidagi ingichka. bo'lib, unga fimbriy deyiladi. Ular harakatchan yoki harakatsiz bolishi mumkin. Ularning uzunligi 0,3-4 mkm, eni 5-Wnm bo'lib, soni 100-200, ba'zan esa 7000 taga yetib boradi.

Shu bilan birga yo'g'onligi 3-25 nm, uzunligi 12 nm gacha bo'lgan iplar ham bo'lib, F-pili yoki jinsiy fimbriy deyiladi. Fimbriylar p/V/noqsilidan tuzilgan. Bakteriyalarda fimbriylaming bir qancha tipi uchraydi va ular funksiyalariga qarab farqlanadi. Shulardan 2 tipi yaxshi o'rganilgan

25.