Mikrobiologiya va immunologiya

3. Biosinov. Uchta oq sichqonning qorin bo‘shlig‘iga sutkalik E. coli kulturasi suspenziyasi 500 mln/ml konsentratsiyada yuboriladi. 5 sutka kuzatiladi. Shu vaqt ichida oq sichqonlarning bittasi o‘lsa ham natija ijobiy hisoblanadi. Zaharlilik xususiyatiga ega kultura Shvarsman fenomenida quyonlar terisi orasiga yuborganda nekroz o‘chog‘i paydo bo‘ladi.
2-savol. Salmonelyoz qo’zg’atuvchisining umumiy xarakteristikasi va laboratoriya diagnostikasi.
Salmonellalar – odam va hayvonlar uchun patogenli bo’lib salmonel lyoz kasalligini chaqiradi. Bu nom amerikalik olim Salmon sharafiga qo’yilgan.
Salmonellyoz barcha turdagi yosh hayvonlarning septik shaklida namoyon bo’ladigan, o’tkir o’tadigan yuqumli kasallikdir. Qo’zg’atuvchilari Salmonella avlodiga kiradi. Buzoqlar 3 – 4 haftadan 4 oylikgacha bo’lgan yoshda kasallanadi, qo’zg’atuv chisi – S.enteritidis va S.typhimurium lar. Kasallik isitma va kuchli ich ketish bilan kechadi (katta yoshdagilari salmonella tashuvchi hisoblanib, kasallik klinik belgilarsiz o’tadi). Cho’chqalar 4 oylikgacha bo’lgan yoshda kasallanadi, qo’zg’atuvchisi S.choleraesuis, S.typhimurium. Qo’ylar barcha yoshida kasalalnadi, ona qo’ylarda salmonellyozli bola tashlash kuzatiladi, qo’zg’atuvchisi – S.abortus ovis. Toylar ko’pincha ona qornida zararlanadi, natijada biyalar homila tashlaydi. Ularda kasallikni S.abortus eqvui qo’zg’aydi. Parrandalar salmonellyozi jo’jalar hayotining birinchi kunlari va haftalarida yalpi kasallanish va o’lim bilan namoyon bo’ladi. Tovuq homilasi va katta yoshdagi parrandalar ham kasallanadi. Qo’zg’atuvchisi S.pullorum (S.gallinarum). Salmonellyoz bilan zararlangan mahsulotlarni (go’sht, tuxum, sut) yeganda odamlarda toksikoinfeksiya paydo qiladi.
Morfologiyasi. Salmonellalar grammanfiy, tayoqchasimon, uchlari qayrilgan, 2 – 4 mkm kattalikdagi bakteriyalar. Spora va kapsula hosil qilmaydi, bittadan, ba’zan ikkitadan joylashadi. S.pullorum dan tashqari, barchasi harkatchan (peritrixlar) dir.