Ishqibozlikka boqiladigan qush zotlariga ayrim xonaki tovuqlardan va kaptarlardan tashqari, kanareykalar va tovlanma to'tilarni ham ko'r-satish mumkin. Kanareykalarning xilma-xil zotlari odamlar tomonidan Kanar orollarida yashaydigan ko'kimtir yovvoyi kanareyka turidan 400 yil ilgari yetishtirilgan. Kanareykalarning tiniq sariq, och sariq, oq, yashil, kul rang, jigarrangli, xoldor va boshqa zotlari bo'lib, ular katta-kichikligi va sayrashi bilan bir-biridan farq qiladi.
Avstraliyada yashaydigan tovlanma to't ini uy parrandalarining ishqibozlari havas bilan qafasda boqishadi. So'ngi vaqtlarda to'tilaming oq, sarg'ish, havo rang patlari bilan bir-biridan farq qiladigan bir nechta zotlari yetishtirilgan.
Foydali va zararli qushlar
Ko'pgina qushlar qishloq xo'jaligi zararkunandalarini yeb katta foyda eltiradi.
Bunday qushlarga chittaklar, chug'urchuqlar, qaldirg'ochlar, izilishtonlar, pashshaxo'rlar, jarqaldirg'ochlar, olashaqshaqlar, to'rg'ay-lar, kuzg'unlar va ayrim baliqchi qushlar kiradi.
R.N. Meklenbursevning ma'lumotlariga ko'ra chug'urchiqlarning ayrim koloniyalari bir oyda O'rta Osiyoda 100 mingga yaqin chigirtka-iarni yeb quritadi. M.D. Zverovning ma'lumotiga ko'ra Novosibirskda Bitta uyadagi chug'urchiq jo'jalarini boqish uchun 5 kunda 796 ta may qo'ng'izini va 160 ta lichinkasini, 27 ta sim qurti qo'ng'izini va 12 ta lichinkasini yeb quritadi. Umuman, bir marta ko'payish davrida bitta chug'urchiq oilasi 7800 ta may ko'ng'izi va lining lichinkalarini yeb quritadi.
Bitta chittak bir kunda bir necha mingta hasharotni yeb quritadi. Ukrainada baliqchilar koloniyasi, ya'ni 60 mingtaga yaqin bo'lgan koloniya har yili 12 t hasharotni yeb quritadi. Go'ng qarg'alarning galasi bir kunda 6 gektar yerdagi zararkunanda hasharotlarni yeb quritadi, ular chigirtka, simqurt, uzunbumn qo'ng'izlar va hasvalarni yeb quritadi. Shuni ham aytish kerakki, go'ng qarg'alar
makkajo'xori maysasini va ekilgan g'allani yeb zarar ham keltirishi mumkin.
Lochinsimonlardan miqqiy, sor, bo'ktargi va yapaloqqushlarning ko'plab turlari talaygina kemiruvchilarni qirib qishloq va o'rmon xo'jaligiga katta foyda keltiradi. Masalan: bir juft miqqiy jo'ja ochish davrida, ya'ni bir oy ichida 180 ta yumronqoziqni, 90 ta sichqonsimon kemiruvchilarni qiradi. Bu kemiruvchilar bir mavsumda 6 gektar yerdan olinadigan hosilga teng keladigan donni yo'q qiladi.
Ko'pgina donxo'r qushlar o'simlik urug'larini tarqatadi. Soykalar eman daraxtini ko'paytirishga yordam beradi. Qarag'ay qarg'a (kedrovka) ham Sibirda qarag'ay yong'oqlarini yerga ko'mib, qarag'ay daraxtining ko'payishiga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |