Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

 
6-BO‘LIM
AVTOMOBILLARNING UZAТKICHLARIDA  
ISHLAТILADIGAN (ТRANSMISSION) MOYLAR  
 
6.1. Umumiy ma’lumotlar 
 
Dvigatel erishgan quvvat yetakchi g‘ildiraklarga transmissiya-
ning  bir  necha  agregat  va  mexanizmlari  orqali  uzatiladi.  Uzatish 
vaqtida  burovchi  momentning  bir  qismi  transmissiyani  tashkil 
etuvchi  agregat  va  mexanizmlar  qarshiliklarini  yengishga 
sarflanadi.  Qarshiliklar  asosan  shesternyalarning  ishqalanishidan 
kelib chiqadi. Тransmission bunday zararli qarshiliklarini yengish-
ga dvigatelning 10–15% gacha quvvati sarflanadi. 
Тranmission  moylar  transport  vositalarining  uzatkichlaridagi, 
ya’ni  uzatmalar  qutisi,  yetakchi  ko‘priklari,  bort  uzatmalari, 
tarqatish  qutilari,  rul  va  boshqarish  mexanizmlarining  tishli 
uzatmalarini moylash uchun ishlatiladi.  
Тransmission  moylarning asosiy vazifasi – shesternya tishlari 
ish  sirtlarining  yeyilishini  va  transmissiya  agregatlarida  ishqala-
nishga  bo‘ladigan  sarflarni  kamaytirish,  detallarni  sovitish  va 
ularni  korroziyadan  saqlashdan  iboratdir.  Bundan  tashqari, 
transmission  moylar  zarbiy  yuklamalar  ta’sirini,  shesternyalardan 
chiqadigan  shovqinni  va  ularning  titrashini  pasaytirishi,  salniklar 
va  turli  birikmalardagi  tirqishlarni  zichlashi  lozim.  Тransmission 
moylar  asosan  neftni  qayta  ishlashda  hosil  bo‘ladigan  qoldiq 
mahsulotlardan gudron va chala gudrondan olinadi. 
Тransmission  moylarning  zichligi  900–935  kg/m
3
  bo‘lgan 
juda qovushqoq va yopishqoq qora rangli suyuqliklardir. 
Тransmission  moylarning  ish  sharoiti  motor  moylari  ish 
sharoitidan  keskin  farq  qiladi.  Avvalo,  tishli,  konussimon,  silind-
rik,  chervyakli  uzatmalar  detallarining  ishqalanuvchi  sirtlariga 
. 

---

 
157 
dvigateldagiga  qaraganda  ancha  katta  1500–2000  MPa  gacha, 
gippoid  uzatmalarda  hatto  4000MPa  solishtirma  yuklanish 
tushadi.  
Dvigateldagi    ishqalanuvchi  juftlar  orasida  sirpanish  tezligi 
katta,  lekin  transmissiyaning  shesternyali  uzatmalarida  nisbiy 
sirpanish tezligi unchalik katta emas (2,5–3,0 m/s dan katta emas) 
va  ish  harorati  80–100°C  ni  tashkil  qiladi.  Dvigatelning  quvvati 
oshishi va mashinalarni ishlatish tufayli transmissiya agregatlarida 
ish harorati ko‘tariladi va  ba’zan 125–140°C gacha yetadi. Bunda 
intensiv  oksidlanishdan  tashqari,  moydagi  uglevodorodlar  termik 
parchalanadi.