Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

 
5.1.6. Хorijiy motor moylarining klassifikatsiyasi 
 
Mamlakatimizda zamonaviy avtomobillarni ishlab chiqarilishi 
va  xorijiy  rusumdagi  avtomobillarning  ko‘payishi  munosabati 
bilan xorijiy moylar ham ko‘plab ishlatilmoqda. 
Хorijiy  motor  moylari  «SAE»  -  qovushqoqlik  va  «API»-
ekspluatatsion  tasniflari    bilan  klassifikatsiyalanadi.  Moylarning 
qovushqoqlik  klassifikatsiyasi  SAE  J  300  «Motor  moylarining 
qovushqoqlik sinflari» standarti asosidadir. Shu standart bo‘yicha 
100°C  dagi  va  past    haroratdagi  moy  qovushqoqligiga  mos holda 
belgilanish  kiritilgan.  SAE  moylari  qovushqoqlik  va  eksplua-
tatsion xossalari bilan baholanadi. Bu moylar dvigatelning ishlash 
mavsumiga qarab bir nechta qovushqoqlik sinflariga bo‘linadi.  
Yevropa, AQSH, Yaponiya va boshqa davlatlarda SAE (avto-
mobil muhandislari jamiyati) klassifikatsiyasidagi yozgi, qishki va 
hamma mavsumda ishlaydigan moylar mavjuddir.  
Qovushqoqlik harorati bo‘yicha  SAE klassifikatsiyasidagi 10 
tur moyi mavjud. Qishki moy W  harfi bilan ifodalanadi. 
Qishki  moyning  sinfini  ko‘rsatadigan  son  qanchalik  kichik 
bo‘lsa,  shuncha  past    haroratlarda  ishlatish  mumkinligini  bildiradi. 
Ya’ni, moy o‘zining ishlash qobiliyatini past haroratda saqlay oladi. 

---

 
143 
Qishki  moylar  quyidagicha  belgilanadi:  SAE  OW,  SAE  5W, 
SAE 10W, SAE 15W,  SAE 20W. 
Yozgi  moyning  sinfini  ko‘rsatadigan  son  qanchalik  katta 
bo‘lsa, moy yuqori haroratda o‘zining qovushqoqligini shunchalik 
yaxshi  saqlaydi  va  ishqalanib  ishlaydigan  qismlar  orasida 
mustahkam moy pardasini ta’minlaydi.  
Yozgi moylar quyidagicha belgilanadi:SAE 20, SAE 30, SAE 
40, SAE 50. 
Hamma  mavsumli  moy  sinfini  qovushqoqligi  tire  orqali 
belgilanadi. Hamma mavsumda ishlatiladigan moylar quyidagicha 
belgilanadi: SAE 10W-40,  SAE 15W-50, SAE 20W-50,  SAE 15W-
40.  Masalan,  10W-40.  Bunda  sonlar  orasidagi  farq  qanchalik  katta 
bo‘lsa, moy shunchalik katta harorat diapazonida ishlay oladi.  
SAE klassifikatsiyasi:    
  0W, 5W 10W, 15W va 20W sinfidagi moylar uchun 100°C 
va –18°C haroratlardagi; 
  20,  30,  40  va  50  sinifidagi  moylar  uchun  esa  faqat  100°C 
haroratdagi qovushqoqlik ko‘rsatkichlarini belgilaydi. 
Shuni  eslatish  kerakki,  SAE  sinfi  faqat  moyning  qovushqoq-
ligini tasniflaydi, uning vazifasi to‘g‘risida ma’lumot bermaydi. 
 
5.5- jadval