Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

Neftni qayta ishlashning kimyoviy usuli 
 
Haydash  usulida  juda  kam  miqdorda  (20–30%),  sifati  past 
(oktan soni 40–50) bo‘lgan benzin olinadi. Neftni haydab olingan 
benzin  miqdori  xalq  xo‘jaligining  o‘sib  borayotgan  ehtiyojlarini 
qondira olmaydi.  
Benzin  miqdori  va  sifatini  oshirish  maqsadida  hozirgi  vaqtda 
qayta  ishlashning  ikkinchi  usuli 
–
  kimyoviy  usul  qo‘llaniladi. 
Ikkilamchi qayta ishlashda kimyoviy jarayonlar natijasida neft  va 
gaz  tarkibidagi  uglevodorodlarni  yuqori  harorat  va  katalizatorlar 
ta’sirida o‘zgartirib, yuqori sifatli benzinlar olinadi. 
Kimyoviy usul 2 xil yo‘nalishdan iborat: 
1) Kreking (Parchalash); 
2) Reforming (Sifatini yaxshilash). 
Kreking 
–
  neftning  yirik  molekulali  uglevodorodlarini  oson 
qaynaydigan  maydaroq  molekulali  uglevodorodlarga  parchalash-
dan  iboratdir.  Uglevodorodlarning  2
–
7  MPa  bosim  ostida  va 
yuqori      haroratda  (470°C÷540°C)    parchalashga 
termik  kreking 
deyiladi.  Uglevodorodlarning  yuqori  haroratda  (450°C  ÷  500°C) 
va  past  bosim  (0,06÷0,14  MPa)  ostida  va  katalizator  yordamida 
parchalanishiga 
katalitik kreking 
deyiladi.  
Termik krekinglash jarayoni 3 xil bo‘ladi: 
1.  Yuqori bosim (20÷70 atm.)  ostida termokrekinglash.  
Bu  usulda  470÷540°C  da  nisbatan  yengil  fraksiyalar 
(ligroin)ni  qayta  ishlab,  avtomobil  benzinini  olish  uchun  ishla-
tiladi.  

---

 
22 
2. Neft qoldiqlarini past bosimda termokrekinglash (kokslash, 
ya’ni  struktura  o‘zgarishi  bilan  boradigan  haydash  jarayoni).