Microsoft Word yonilgi mahsulot zapasorg doc

Neftni qayta ishlash qurilmasining sxemasi
: 
1–trubali pech;   2–bug‘latish kolonnasi;  3–rektifikatsiya  kolonnasi;  
4–yordamchi kolonna; 5–nasos; 6–sovutgich; 7–suv va ifloslarni ushlab 
qolgich; 8–nasos; 9–sovutgich. 

---

 
18 
Natijada uning tarkibidagi uglevodorodlar qaynash haroratiga 
qarab fraksiyalarga ajratiladi. Fraksiya deb, neftni ma’lum harorat 
oralig‘ida qaynaydigan bo‘lagiga aytiladi.  
Pech  mazut  yoki  gaz  yordamida  qizdiriladi.  Тruboprovoddan 
neft to‘xtovsiz o‘tib turadi va 320÷350°C gacha qizdirilib bug‘ va 
suyuqlik  aralashmasi  holida  rektifikatsiyalash  kolonnasi  (mi-
nora)ga tushadi.  
Neftni haydash yoki rektifikatsiya qilish maxsus rektifikatsiya 
minoralarida olib boriladi. Bu minoralar balandligi 35–40 m gacha 
bo‘lib, uning ichida bir necha qator gorizontal joylashgan teshikli 
to‘siqlar  –  tarelkalari  bo‘ladi.  Rektifikatsion  kolonnalar  neft  yoki 
neft  mahsulotlari  fraksiyalarining  qaynash  haroratlariga  qarab 
ajratish uchun ishlatiladi. 
Neftni  haydash  jarayonida  eng  yengil  neft  mahsulotlari 
rektifikatsiya  minorasining  yuqori  qismidan  olinsa,  pastga  qarab 
yaqinlashgan sari og‘irroq neft mahsulotlari ajratib olinadi. 
Ajratib  olish  jarayoni  «rektifikatsiya»  deb  yuritiladi  yoki 
boshqacha  aytganda  rektifikatsiya  –  suyuq  moddalarning 
aralashmalarini  qaynash  harorati  bilan  bir-biridan  farq  qiladigan 
fraksiyalarga  ajratishdir.  Rektifikatsion  kolonnaga  (1.3-rasm) 
xomashyo  kerakli  haroratgacha  isitilib,  bug‘  va  suyuqlik 
aralashmasi holida beriladi.  
Neft  bug‘lari  kolonnaga  tarelka  teshiklaridan  o‘tib  yuqoriga 
ko‘tariladi.  Ular  yuqoriga  ko‘tarilgan  sari  asta-sekin  sovib, 
qaynash  haroratiga  qarab  tarelkalarning  birortasida  suyuqlikka 
aylanadi.  Bug‘  yuqoriga  ko‘tariladi,  suyuqlik  esa  pastga  oqib 
tushadi.  Bug‘lanish  va  suyuqlanish  jarayoni  kolonnaning  har  bir 
tarelkasida  qaytariladi.  Suyuqlik  bug‘larning  fraksion  tarkibi 
kolonnaning  balandligi  bo‘ylab  tinmay  o‘zgarib  turadi:  oqib 
tushayotgan  flegma  og‘ir  fraksiyalar  bilan  boyib  boradi,  bug‘  esa 
yuqoriga ko‘tarilgan sari yengillashadi. 
Neftni  qizdirish  davrida  uning  tarkibidagi  yengil  ugle-
vodorodlar  ma’lum  bir  haroratda  ajralib  chiqa  boshlaydi.  Yengil 
uglevodorodlar ma’lum bir haroratda ajralib chiqqani bilan baribir 

---

 
19 
oz  qismi  neft  tarkibida  qolib  ketishi  mumkin.  Shuning  uchun  uni 
yana qaytadan ajratib olishga to‘g‘ri keladi. Buning natijasida bir 
jarayon bir necha marta qaytarilishi kerak bo‘ladi. 
 
 
 
1.3 -rasm.