Microsoft Word yengil sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish jarayonlarini kimyoviylashtirish

 

Yelim  pardasi  tuzilishini  vujudga  keltiruvchi  qo'shilmalar  

va  tuzilishni  tezlatuvchilar. 

Bular  yiiqori  darajada  reaksiyaga  kiruvchi  yoki  yelim  pardalarini  uch 

o'lchovga  ega  bo'lgan  (uznnligi,  kengligi  va  balandligi  )  tuzilishini  hosil  qilishda 

ishtirok  etadigan,  o'zi  o'zgarmay,  kimyoviy  reaksiyani  tezlatadigan  jismlar 

hisoblanadi. Bu holda fazalararo chegarada adgeziv va substrat o'rtasida kimyoviy 

aloqa paydo bo'lishi mumkin. 

Tuzuvchi    qo'shilmalar    va  tezlatuvchilar  sifatini  bajaruvchi  juda  ko'p  

kimyoviy  birikmalar  mavjud. 

Kimyoviy  birikmalarning  reaksiyaga  kirish  qobiliyati  qancha  yuqori  bo'lsa, 

chamasi, tuzuvchilik nuqtai nazaridan u shuncha foydali hisoblanadi. 

Ammo, bunday birikmalar odatda, atrof muhitga nisbatan ko'proq reaksiyaga 

kiruvchi  hisoblanadilar.  Shuning  uchun  ularni  zaharligi  haqida  puxta 

tekshirilgandan keyingina, sanoatda qo'llanishiga ruxsat etiladi. 

Charm  buyumlar  sanoatida  qo'llanishga  ruxsat  etilgan  yuqori  darajada 

reaksiyaga kirishga qobiliyatli jismlarning turlari unchalik ko'p emas. 

Poyabzalning  yelim  eritmalari  uchun  ko'proq  ahamiyatli  yelim  pardasi 

tuzilishini  vujudga  keltiruvchi  qo'shilmalar  polixloropren  yoki  poliuretan 

kauchuklar  asosida  reaksiyaga  kirishga  qobiliyatli  izosianat  gruppa  -N=C=0 

borligini ko'rsatuvchi bir qator izosianat birikmalari hisoblanadi (jadval 1.2.) 

Izosianatlardan tashqari yetarli darajada tezlik bilan yelim pardasi tuzilishini 

vujudga keltiruvchi omil uchxlorid temir FeCl

3

  hisoblanadi. 

Parda  tuzilishini  vujiidga  keltiruvchi  yoki  bu  jarayonni  tezlatuvchi  ta'sirni. 

o'z  tarkibida  oltin  gugurt  saqlovchi  ayrim  organik  birikmalar  ko'rsatishi  mumkm, 

masalan, tiuram D, ayrim aminlar, masalan geksametilen tetramen (urotropin). 

Tabiiy  kauchukdan olingan  yelim  pardalar  uchun tuzuvchi omil  oltingugurt 

hisoblanadi. 

---

 

17

Bundan tashqari  yelim  pardasi tuzishdagi  ta'sirni va shu bilan birga boshqa 

vazifalarni  bajarilishini  ham,  yelim  pardasini  tuzilishidagi  tarkibiy  qismlar 

ko'rsatishi mumkin. 

Demak,  yiiqori  haroratda  polixlorprenli  yelim  pardalari  iichun  tashkil 

etuvchi qo'shilma rux oksidisi yoki fenoloformaldegid qatroni bo'lishi mumkin. 

---

 

18