Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

jism, 
aql, ruh va nafs
. Dastlabki ikki qismga kamroq izoh berish ham mumkin. Uchinchi va 
to‘rtinchi kategoriyalar (zamonaviy ta'lim olgan kishilarga) kamroq tanishdir.
Ruh 
insonning o‘lim tufayli ham barham topmaydigan asosiy mohiyatidir. Qur'onda 
ta'kidlanganiday, ilohiy ilhomning bir qismi bo‘lgan ruhni aql bilan anglab yetish qiyin:
(Ey Muhammad), Sizdan ruh haqida so‘raydilar. Ayting: "Ruh faqat Rabbimning 
ishidandir". Sizlarga esa juda oz ilm berilgandir
"
[490]
.
Islomning dastlabki psixologlariga ko‘ra, 
ruh
inson tanasining hamma joyiga kirib 
boradigan, ammo 
qalb
ga jamlanadigan moddiy bo‘lmagan borliqdir. U inson tanasining 
bu dunyoga daxli bo‘lmagan qismidir, u bandani Parvardigori bilan bog‘lab turadi, agar 
bandaning omadi chopib qolsa, narigi dunyoda Allohni ko‘rishga imkon beradi. Biz 
tug‘ilganimizda ushbu ruh zararlanmagan va sof bo‘ladi. Biz dunyoning bema'ni 
ishlariga qo‘shilishimiz bilan, Qur'onda ta'kidlanganiday, u "zang" (
ran
) bilan qoplana 

---

XXI asrda Islom: Postmodern dunyoda qiblani topish. Timoti J. Uinter 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
137
boshlaydi. zang ikki narsa: gunoh va bema'ni ishlardan iboratdir. Ulardan nafsni tiyish 
orqali qutulish mumkin, shundan so‘nggina dindor gunohlardan forig‘ bo‘ladi va butun 
diqqatini Allohning bevosita mavjudligiga qaratadi, natijada zang to‘kiladi va 
ruh
yana 
ozod bo‘ladi. Qalb solimligi, najot va Allohga yaqinlikka erishiladi.
Bu bir qarashda juda osonday tuyuladi. Ammo dastlabki musulmonlar bunday bebaho 
narsaga shunga yarasha haq to‘lash orqali erishiladi, deb o‘rgatishgan. Yurakning Avgiy 
otxonasi
[491]
ni tozalash juda mashaqqatli ishdir. Dinning mana shu aqidalariga zohiriy 
amal qilish juda oson; ammo faqat ilk qadamdir. Eng qiyin narsa