Microsoft Word XXI asrda islom ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
133
deyarli universal hodisa ekani muhimligini tushunish uchun odam deterministik ijtimoiy 
nazariyalarga qo‘shilishi shart emas. Islom dunyosi o‘tish jarayonining eng ofat 
keltiruvchi davridan o‘tib bormoqda. Yevropada besh yuz yil davom etgan iqtisodiy va 
ilmiy evrilish musulmon dunyosida ikki avlod umrichalik vaqtga siqib tashlandi. Masalan, 
bundan 35 yil ilgari Saudiya Arabistonining poytaxti xuddi ming yillar oldin bo‘lgani kabi, 
loydan qurilgan bir kulbadan iborat edi. Bugungi Ar-Riyod esa shisha bilan qoplangan 
minoralar, Koka-kola mashinalari va u yoqdan bu yoqqa yelib yurgan «Kadillak»lardan 
iborat ulkan shaharga aylanib ketdi. Bu endi favqulodda hol, ammo yangilik qaysidir 
ma'noda har bir musulmon jamiyatiga kirib borayotgani hech kimga sir emas, bundan 
faqat chekka-chekkalarda yashaydigan qabilalar mustasno bo‘lishi mumkin.
Bunday o‘tish davri hech bir narsani doimiy qoldirmaydigan markazdan qochish kuchlari 
bilan insonlarga xavf tug‘dira boshlaydi. O'sha kuchlar yon-veridan boshqalardan hech 
kimga o‘xshamaydigan jihati bilan ajralib turishida asqotadigan narsani qidira 
boshlaydi. Ayni vaziyatda buning uchun islom juda qo‘l keladi. Chunki ular islomga dinni 
qabul qilish va iymon singari tabiiy yo‘l bilan emas, xavf-xatarni sezgani uchun (panoh 
istab) intiladi, ularda asrlar osha avloddan-avlodga o‘tib kelayotgan va kitoblardan 
o‘rganish mumkin bo‘lmagan an'analarga oshno bo‘lish orqali orttiriladigan tabiiy diniy 
qadr-qimat yetishmaydi.
Buning qanday amal qilishini ko‘z oldiga keltirish qiyin emas. Katta bir oilaning farzandi 
bo‘lgan, ish topishda omadi yurishmagan, uylanishga yetarli mablag‘i bo‘lmagan, 
ehtimol, keskin kattarib ketayotgan shaharga ko‘chib ham kelgan arab yigiti o‘zini hech 
bir belgi bo‘lmagan cho‘lda adashib qolgan kishiday his etadi. Kunlardan bir kun ertalab 
u gazeta do‘konidan "Sayyid Qutb" kitobining bir nusxasini sotib oladi va "dunyoga qayta 
kelgan"day bo‘ladi. Unga mana shu kerak edi: bir lahzada unda o‘z kuchiga ishonch 
paydo bo‘ladi va o‘rab turgan muhitni anglab yetish, hayotidagi muammolar va 
tangliklarni yechish, eng qizig‘i, o‘zini, hammadan zo‘rman va yon-atrof nazoratimda, 
deb his qilishi uchun qolip qo‘lida tayyor. U biror guruhga qo‘shilib oladi va o‘zining yangi 
orttirgan ishonchini saqlab qolish uchun, odatdagicha, boshqa guruhlarning xatti-
harakatlari xato, qabilida fikr yurita boshlaydi.
Albatta, bu misol musulmonlik xuddi shunday yo‘l bilan qabul qilinishi kerakligini 
anglatmaydi. Dinni qabul qilish uchun aqliy jihatdan tayyor bo‘lish jarayoni bosib o‘tilishi 
va bu jarayonda muqaddas joy yoki ruhoniy bo‘lish talab etiladi. 
Tavba
o‘zining 
an'anaviy shakliga ko‘ra, xursandchilik, qoniqish va boshqalarni qattiq yaxshi ko‘rishni 
nazarda tutadi. Biroq uning xavf-xatar tufayli vujudga kelgan zamonaviy ko‘rinishi 
musulmonlarni biqiq, boshqalarga nisbatan toqatsiz va hech narsani tan olmaydigan qilib 
qo‘yadi. Yana bir ko‘zga yaqqol tashlanadigan jihati, u e'tiqodi, qanchalik faol bo‘lishidan 
qat'i nazar, qanday tasodifiy kelgan bo‘lsa, shunday tez yo‘qolib ketadigan odamlarni 
paydo qiladi. Diniy faolning oziqdan mahrum bo‘lgan ruhi och qolib, holdan toya 
boshlaydi va nihoyat nobud bo‘ladi.