Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

 

ALINING XALIFALIKLARI 

 

Madinaturrasul sallollohu alayhi vassallam to‘s-to‘polon bo‘lib ketdi. Hamma yoqda 

beboshlik yuz bergani kabi odamlar hech narsani anglamas, hamma hushidan ajralgan 

kabi hayajonda edi. Bir tunda kishilar Ali ibni Abu Tolibning oldilariga xalifalik vazifasini 

yuklash uchun bordilar. Lekin hazrati Ali xalifalikdan butunlay voz kechgan, hech qanday 

mansabni xohlamas edilar. Shuning uchun kelgan odamlarga qarab: «Sizlar boshqa 

kishini ixtiyor etinglar, meni tinch qo‘yinglar, kimni saylasangiz saylangiz, men birinchi 

bo‘lib o‘shanga bay’at berurman. Zero, meni yaxshi vazir bo‘moqligim, xalifa 

bo‘lishimdan ko‘ra afzalroqdur», dedilar. Biroq kelgan kishilar o‘z so‘zlarida mahkam 

turib u kishini qattiq qistab iltimos qildilar. Ular hadeb qistayverganliklaridan keyin 

hazrati Ali bir nima deyishga hayron bo‘lib: «Unday bo‘lsa masjidga boringlar va u yerda 

to‘planib, yaxshilab o‘zaro kengashib ko‘ringlar, sizlarga yana takror aytamanki, 

vazir bo‘lib turganim, amir bo‘lishimdan ko‘ra yaxshiroq», dedilar. Lekin ular qichqirishib 

qattiq turgan holda «Sen bizni rozi qilasan» dedilar. Shu payt Qufa boshliklaridan biri 

bulgan Ashtar ibni Xoris o‘rnidan turib: «Ollohga qasamki qo‘lingni cho‘zasan, bay’at 

aytamiz, yo bo‘lmasa ko‘zingni tepasidan uchinchi ko‘z chiqarasan» deb sayxa tortdi. 

Bunga javoban hazrati Ali xotirjamlik bilan: «Meni o‘z holimga qo‘yinglar, mendan 

boshqa bir odamni qidirib topinglar. Ey odamlar, kelajakda aql ishonmaydigan turli 

fitnalar, yuz tuman qiyinchiliklar bo‘lishligi kutilib turibdi», dedilar. Biroq odamlar 

bo‘lib o‘tgan fitna voqeasini eslariga solib turib «xudodan qo‘rqmaysizmi?» deyishdi. Ali 

ancha o‘ylanganlaridan keyin xotirjamlik bilan ularga rad javobini berdilar. Keyin ularga 

qarab: «Ogoh bo‘linglar va yaxshi bilib qo‘yinglarki, agar sizlarga xo‘p, deb vazifani 

ustimga olsam unda achchig‘imdan o‘zim bilmagan holda sizlarni qattiq koyib qo‘yaman. 

Agar meni bu ishni qabul qilishga majbur etmasangizlar, boshqa kimni saylasangiz men 

o‘shanga sizlarning birinchingiz sifatida quloq solaveraman, itoat etaveraman», dedilar. 

Odamlar hazrati Alining gaplarini eshitib bo‘lib: «Biz sizga toki bay’at bermay turib 

ajralib ketmaymiz», dsya qichqirdilar. Hazrati Ali ularni juda ham ustuvor turganliklarini 

ko‘rib: «Agar shunday qilish kerak bo‘lsa, masjidga kiringlar. Agar menga bay’at 

beradigan bo‘lsangizlar, mening bay’atim maxfiy suratda bo‘lmasun. Butun 

musulmonlarning roziliklarida ado topsun. Xalqning ichida oshkora suratda amalga 

oshirilsun», dedilar. Kishilar ertaga ertalab masjidda ko‘rishishga kelishib olishgandan 

so‘nggina tarqalib ketishdi. Ertasiga tongda hazrati Ali masjidga kirdilar va minbarga 

ko‘tarilib odamlarga qaradilar-da ohista tovushda so‘z boshladilar: «Kecha sizlar bilan 

o‘zicha hal qilishga hech kimning haqqi bo‘lmasdan bir ishga kelishib ajralgan edik, agar 

hohlasangiz bugun o‘sha ishni sizlarinng ixtiyoringizga qayta topshiraman». 

Bu so‘zni eshitib hammalari: «Biz kecha siz bilan nimaga kelishgan bo‘lsak, o‘sha 

qarorda qat’iymiz. Ollohning kitobi bilan sizga bay’at beramiz. Olloh, o‘zing guvoh bo‘l!», 

deya barobar suronli qichqirdilar. Eng birinchi bo‘lib Talxa ibni Ubaydulloh, keyin Zubayr 

---

Xulafoi roshidiyn. Rizouddin ibn Faxriddin