Microsoft Word xulafoi roshidiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

64

TO’RTINCHI HALIFA 

HAZRAT ALI (raziyallohu anhu) DAVRLARI 

 

HAZRATI ALI KARRAMALLOHU VAJXAHU 

XALIFALIK DAVRLARI TO’G’RISIDA 

QISQACHA MA’LUMOT 

 

IKKI SHAHIDNING SHAHID OTALARI 

 

Tong otib, olamga quyosh charog‘on nurlarini yoygan pallada quraysh shayxlaridan 

bo‘lgan Abu Tolibning ayoli Asadning qizi Fotima Makka ahlining kunlik odatlariga ko‘ra 

qiladigan ibodatlari bo‘lgan Ka’bai musharrafani tavof qilish uchun bordilar. Yetib kelib 

hanuz bir necha martaba ham qa’bai muazzamni aylanib chiqmagan edilar. Birdan qattiq 

og‘riq tutib qoladi. Shunchalik og‘riq tutadiki, hatto tavofni nihoyasiga yetkazishdan ham 

to‘xtatib qolgudsk bo‘ladi. Lekin o‘zlarini mahkam tutib, og‘riqqa ham e’tibor etmay tez-

tez aylanib tavofni oxiriga yetkazishga shoshiladilar. Birdan og‘riq qattiq tutib 

ketganidan madad istagan holda Ka’baning pardapushlariga osilib atrofga qarab, erlari 

Abu Tolibni istashga tushadilar. Abu Tolibni topib o‘zlari tushib qolgan holatdan yordam 

olmoqchi bo‘ladilar. Biroq bexosdan to‘lg‘oq tutib qoladi. Atrofdagilarning ko‘zlari tushib 

qolishidan uyalib Ka’baning pardapushiga o‘ralib olgan holda orqasiga o‘tib bekinib 

oladilar. 

Mana shu holda Ka’ba pardapushiga o‘ralib odamlar ko‘zidan bekinib turadilar. Bir 

necha daqiqalar o‘tib-o‘tmay Fotima Ka’ba pardapushiga o‘ralgan bolani ko‘tarib 

zohir bo‘ladilar. Bu tug‘ilgan bola shunday ulug‘ sharafli makonda, shunday 

ulug‘ sharafga ega bo‘lgan birinchi bola edi. Bundan avval ham, bundan keyin ham 

biror bola bunday yuksak sharafga noil bo‘lolmagandur. Olloh taolo quraysh 

shayxini hamda Islom dini zohirga kelgan paytda ikkinchi ayol bo‘lib dinni qabul qilgan 

onasini shunday ikromga vosil etdi. Onalari bolaning nomini o‘tgan bobolarining 

nomini eslab turish-lik uchun Haydar deb qo‘ymoqchi bo‘ldilar, lekin otalari Abu Tolib 

bolaning yuksak oliy bir maqomda tug‘ilish sharafiga noil bo‘lganligini ko‘rib 

nomlarini Ali deb qo‘yganlar. 

Mana shunday buyuk bir sharafli holatda Hasan va Husaynning otalari ahli baytning 

vakili bo‘lgan Ali ibni Tolib melodning 601 yilida dunyoga keldilar. Ota-onalarining 

qo‘ynida sakkiz yoshga qadar (ba’zi rivoyatlarda esa to‘qqiz yoshga qadar) tarbiya 

topdilar. To‘qqiz yoshga yetgan paytlarida Rasululloh hazratlari Ali ibni Tolibni o‘z 

tarbiyalariga oladilar. Ibni Ishoq bu voqeani kitoblarida shunday deb rivoyat 

etadilar: 

Quraysh aholisining qattiq qahatchilik balrsi yetganligi aslida Ali ibni Tolibga Ollohning 

cheksiz in’omi va unga Olloh, yetkizgan yaxshiliklarni iroda etganligi bo‘ldi. Qurayshga 

ocharchilik yetgan edi. Abu Tolib serbola odam edilar. Shu sababli bir kuni Rasululloh 

hazratlari amakilari Abbosga qarab: «(Abbos qurayshlarningboyrohlaridan edilar) «Ey 

amaki, birodaringiz Abu Tolib serbola odam, ahvolini ko‘rib turibsiz, hamma yoqda 

ocharchilik, yuring, borib biroz bo‘lsa-da, bolalaridan yengillataylik. Men bittasini olay, 

siz ham bittasini oling, sal unga yengillatib qo‘yaylik», dedilar. Abbos «xo‘p bo‘lmasa, 

shunday qilaylik, yuring», deb ikkovlon Abu Tolibning oldilariga kelib, muddaolarini 

aytdilar. Abu Tolib ularning gaplarini tinglab, «mayli ixtiyor o‘zlaringda», deya javob 

berdilar. Shundan keyin Rasululloh bolalarning ichidan Alini olib ketdilar. O’z 

uylarida to Olloh taolo va taborak olamga payg‘ambar qilib yuborgunga qadar birga 

saqlab yurdilar. Olloh taolo va taqaddus u zot insoniyatni baxt-saodat yo‘llariga yo‘l 

---

Xulafoi roshidiyn. Rizouddin ibn Faxriddin