Microsoft Word ugay ona ziyouz com doc

 

* * * 

 

O’sha kun tushdan keyin bog‘da suhbatlashayotgan do‘stlari yonidan o‘tarkan eshitilgan 

bir-ikki so‘z uni to‘xtab tinglashga majbur etdi. Ikki sinfdoshi baxslashar, besh-olti 

sinfdoshi tinglashardi. Yozma imtihonda nusxa (shpargalka)dan foydalanish to‘g‘risida 

so‘z borardi. Ikki do‘stining biri: 

— Nusxa talabaning haqqidir, — derdi. Kim nima desa-desin, meni fikrimdan 

qaytarolmaydi. O’zlaringiz uddalay olmagach, tarbiyasizlikdan lof urasiz. «Pishak 

quyruqqa yetolmagach, «puf, sassiq» derkan», degan otalarimizning tiliga shakar. 

Eplasang, bu gaplarni aytib o‘tirmasding. 

Ikkinchisi javob berdi: 

— Bunday qilmasligimiz bu ishni noto‘g‘ri, chirkin bir harakat deb bilganimizdandir. Ha, 

biz bu ishni qilmaymiz. Chunki odobimiz, tarbiyamiz bunga yo‘l qo‘ymaydi. Uy-ingizda 

o‘tirib dars qilishga quchingiz yetmaydi, sabr qilolmaysiz, yalqovlikka, ishlamasdan, 

charchamasdan dam olishni, ko‘ngil ochishni istagan nafsingizga hokim bo‘lolmaysiz, 

natijada haqqingiz bo‘lmagan nusxa ko‘chirishga, ya’ni noto‘g‘ri ishga qo‘l urasiz. Bu 

ishni ham talabaning zarurati, ehtiyoji deb qabul qilasiz. Extiyoj — ilm, za-rurat — 

bilmoqdir. Qo‘shni do‘kondan molo‘marib olib, sotib pul topgan va yonidagi sinfdoshining 

bilimi bilan baho olgan ikki kishining orasida qanday farq bor?! Balki bir kun kelib 

ko‘shnining molini o‘g‘irlash yomonligi to‘risida millatga nasihat qilarsiz. Boshqasi gapga 

suqildi: 

— Xo‘p, sen shu qadar to‘g‘rilik bilan nimaga erishding? Kecha jug‘rofnyadan to‘rt olgan 

zoti oliylari, o‘zlarimidi?! 

— Olishim mumkin. Men uchun hiyla bilan o‘n olgandan, to‘g‘rilikcha to‘rt olish xayrlidir. 

Haqiqatan, qimor, o‘g‘irlik, riyokorlik bilan millionlar topmasdan to‘g‘rilik, peshona teri 

bilan ozroq pul topgan va yaxshiligiga ko‘ngli xotirjamligini dalil keltiruvchi qanchalab 

vijdonli odamlar bor. 

— Ko‘zbo‘yamachilik qilma! 

— Ko‘zbo‘yamachilik qilayotganim yo‘q. Ko‘zbo‘yamachilnk dalil bo‘lmasligi aniq narsani 

dalil qilib ko‘rsatishdir, Men shunday qildimmi? Shunday dedimmi? 

Ularning yuzlariga bir lahza tikilgach, davom etdi:  

—Do‘stlar, o‘z bilimi bilan imtihondan o‘tishning shunday huzur va zavqi borki, bu 

halovatni ko‘chirmakashlar bilmaydi. 

— Sen o‘zing hech nusxa ko‘chirganmisan? Nusxadan foydalanganmisan? 

— Yo‘q. 

— Unday bo‘lsa, sen ham buning zavku hayajonini bilmaysan. 

— Men o‘sha zavqu hayajonni bilaman. Birovning molini o‘marayotgan, o‘marganini 

yeyayotgan o‘g‘ri shunday hayajonlanadi, aynan shunday zavqlanadi. Faqat bu zavqu 

hayajonni halol deb da’vo qilolmaysiz. Eshiting, misol keltirayin. Bir odam o‘g‘liga: 

«bugun bir lira topib keltir», debdi. O’g‘li «xo‘b bo‘ladi», deb onasidan olib, kechasi 

otasiga keltirib beribdi. Otasi pulni derazadan uloqtiribdi. «Ertaga yana keltir», debdi. 

O’g‘li ikkinchi kun yana onasidan olib keltirgan pulning uloqtirishini jimgina kuzatibdi. 

Keyingi kuni haligi kishi xotiniga pul bermaslikni tayinlabdi. Uchinchi kun mehnat qlib 

---

O’gay ona (roman). Ahmad Lutfiy Qozonchi