Microsoft Word traktor va avtomobillar konstruktsiyasi doc

61- rasm. DT-75 tag’mali traktorini yo’naltiruvchi g’ildiragi va
taranglovchi moslamasi.
1 -yo’naltiruvchi g’ildirak, 2,12-gayka, 3-tirsakli o’q, 4-pona, 5-quloq, 6- barmoq,
7-oldingi kronshteyn, 8-ichki prujina, 9-tashqi prujina, 10-tortuvchi bolt,11-ketingi
tayanch, 13-qotiruvchi gayka, 14-rostlovchi gayka, 15-sferasimon tayanch,
16-ramaning tayanch kronshteyni, 17-to’sqich, 18-tirsakli o’qning tayanchi,
19-bolt, 20- tayanch shayba, 21-lonjeron.
Yo’naltiruvchi g’ildirak keng gardishli bo’lib, po’latdan quyma xolda tayyorlanadi va traktorni oldi qisimiga ikkita konussimon rolikli podshipniklar yordamida tirsakli o’q 17 ning oxiriga o’rnatiladi. Tirsakli o’qning ikkinchi tomoni tayanch 19 ning pog’onali teshigiga quyilgan. Tayanch 19 ning o’zi esa lonjeron 22 ga payvandlangan.
Ushlab turuvchi g’altaklar orasida gusenisa zaijirini osilganligi 20...30 mm atrofida bo’lsa, taranglik me’yorida xisoblanadi. Taranglik rostlovchi vintni burash bilan o’zgartiriladi. Agar gaykalar 38 bo’shatilsa tortuvchi bolt 37 chapga prujina 36 yordamida siljiydi va gusenisa zanjiri taranglashadi. Prujina 36 va taranglovchi kronshteyn 33 odatda berk bo’ ladi.
Yo’naltiruvchi g’ildirak suyuq moyda ishlaydi. Moyni quyishda moy quyish teshigi gorizontal xolatdan yuqorida qilib turiladi, to’kib yuborishda esa pastga qaratiladi.
Tirsakli valii yuqori qisimi o’zining vtulkasida erkin xarakatlanadi va o’qi bo’ylab siljib ketishini zichlovchi shayba 21 cheklaydi.
Gusenisa zanjirini meyordagidek ishlashi uchun u taranglangan bo’lishi kerak. Taranglanganlik ushlab turuvchi g’altaklar orasida zanjirni osilganligi bilan aniqlanadi. Zanjirni osilganligini o’zgartirish taranglash moslamasi yordamida amalga oshiriladi.
Ayrisimon kronshteyn 7 ning gubchagidagi teshikdan erkin xolda tortuvchi bolt 10 o’tkazilgan. Uni to’g’ri burchakli uchi oldingi kronshteyn flanesini sirtiga tiraladi va uni o’z-o’zidan buralib ketishidan prujinasi saqdab turadi.
Flanesga tiralgan xolga tashqi prujina 9, boltning o’zagiga va flanesni oxiriga tiralgan xolda ichki prujina 8 o’rnatilgan. Tashqi prujinani ikkinchi uchi ketingi tayanch 11 orqali markazlashtirilib o’zini flanesiga tiraladi. Ichki prujina tayanch gubchagini oxiriga tiraladi. Ketingi tayanch 11 bolt o’zagidagi gayka 12 yordamida prujinani qisadi (qisilish uzunligi 640 mm dan kam bo’lmasligi kerak).
Bolt o’zagini davomida roslovchi gayka 14 va extiyot qotirish gaykasi 13 mavjud. Bu gaykalar o’z navbatida sferasimon tayanch 15 ni tayanch kronshteyni 16 ning sferasimon kovagiga qisib turadi.
Taranglovchi moslama tirsakli o’q bilan kronshteyn 7 va quloq 5 yordamida bog’ langan.
Yo’naltiruvchi g’ildirakni oldinga chiqarish uchun gayka 14 ni (gayka 13 oldindan bo’shatilgan bo’lishi kerak) tortuvchi bolt 10 ni oxiriga qarab burash kerak. U vaqtda xarakat prujina va amortizatorning oldingi kronshteyni xamda ketingi tayanch 11 orqali tirsakli o’qqa beriladi va g’ ildirak oldinga siljiydi. Gusenisa zanjiri taranglashadi. Rostlash tugagandan so’ng gayka 13 qatirib qo’yiladi.
Gusenisa zanjirini bo’shatish uchun rostlash gaykasi 14 boshqa tomonga buraladi.