Mavzu: Tarmoqlarni qism tarmoqlarga ajratish
Ishdan maqsad. Korporativ tarmoqlarda tarmoqlarni qism
tarmoqlarga ajratish (VLAN) texnologiyasini sozlash ko`nikmalariga ega
bo`lish.
Nazariy qism
VLAN (Virtual local area network) - bir-biri bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa
darajasida muloqot qilish qobiliyatiga ega bo'lgan qurilmalar guruhi
jismoniy jihatdan turli tarmoq kalitlariga ulanishi mumkin. Aksincha, turli xil
VLANlardagi qurilmalar ko'rinmas ulanish nuqtasida bir-birlari uchun, agar
ular bir xil kalitga ulangan bo'lsa ham, ushbu qurilmalar orasidagi aloqa
faqat tarmoq va yuqori darajalarda ta`minlanishi mumkin.
VLAN texnologiyasini qisqacha kommutator ichidagi kommutator
sifatida ta`riflash mumkin. Ya’ni vlan texnologiyasi yordamida bitta
switchni bir nechta switch sifatida ishlatishimiz mumkin.
VLAN texnologiyasi quyidagi imkoniyatlarga ega:
tarmoqni strukturalangan ko`rinishga keltiradi;
xavfsizlikni ta`minlaydi;
bir nechna tarmoqlar o`rtasida aloqani ta`minlaydi.
VLANlar OSI modelining ikkinchi qatlamida mavjud bo'lgan virtual
tarmoqlardir. Ya'ni, vlanni ikkinchi darajali kalitga moslash mumkin. Agar
siz "virtual tarmoqlar" kontseptsiyasidan foydalanib, vlanga qarasangiz,
VLANni tarmoq orqali uzatiladigan ramkada faqat marka ekanligini
aytishingiz mumkin. Yorliqda 12 bits tayinlangan usta raqami (VLAN
identifikatori yoki VID deb nomlanadi), ya'ni vilan 0 dan 4095 gacha
raqamlangan bo'lishi mumkin. Birinchi va oxirgi raqamlar himoyalangan,
ulardan foydalanib bo'lmaydi. Odatda, ish stantsiyalari VLAN haqida biror
narsa bilmaydi (agar siz VLANni maxsus kartalar bo'yicha sozlasangiz).
Ular kalitlarni o'ylaydi. Kalit nuqtalarida VLAN joylashgan joyda ko'rsatiladi.
Bunga qarab, portdan o'tadigan barcha trafik yorliqli, ya'ni VLAN bilan
belgilanadi. Shunday qilib, har bir portda PVID (port vlan identifikatori)
mavjud bo'lib, u holda bu transport bu VLANda joylashgan boshqa portlar
orqali o'tadi va boshqa barcha portlardan o'tib ketmaydi. Natijada,
qo'shimcha qurilmalarsiz (yo'riqnoma) boshqa subnetlar bilan aloqa
o'rnatib bo'lmaydigan xavfsiz muhit (subnet) yaratiladi.
Portlar odatda ikki xil bo`ladi access, trunk.
Access port foydalanuvchi interfeysigacha bo`lgan port hisoblanadi.
Trunk port bitta fizik kanalni bir nechta mantiqiy kanallarga ajratishda
qo`llaniladi.
Ishni bajarish tartibi
Dastlab cisco paket tracer dasturini ishga tushiramiz va yangi
loyihani hosil qilamiz.
1-rasm. CISCO paket tracer dasturi interfeysi.
2-rasm.Tarmoq qurilmalari va ishchi kompyuterlarni joylashtiramiz.
3-rasm Kompyuterlarni komutatorning portlariga tartib bo’yicha
tarmoq kabeli orqali bog’laymiz.
4-rasm Har bir kompyuter uchun dinamik adreslash sozlamasini
yoqamiz.
5-rasm Hosil qilingan lokal tarmoq.
6-rasm.Hostlaning tegishli vlaniga ko`ra dinamik ip olish jarayoni
//----------------------------Vlanlarni yaratib olamiz------------------------
-----------------
Switch#conf t
Switch(config)#vlan 2
Switch(config-vlan)#name firstcoms
Switch(config-vlan)#exit
Switch(config)#vlan 3
Switch(config-vlan)#name secondcoms
Switch(config-vlan)#exit
Switch(config)#
//------------------------hosil qilingan vlanlarni adreslaymiz---------------
--
Switch#conf t
Switch(config)#interface vlan 2
Switch(config-if)#no ip address
Switch(config-if)#ip add 192.168.2.2 255.255.255.0
Switch(config-if)#exit
Switch(config)#interface vlan 3
Switch(config-if)#no ip address
Switch(config-if)#ip add 192.168.3.2 255.255.255.0
Switch(config-if)#exit
Switch(config)#end
Switch#
//-------------------------------------Birinchi switch uchun-----------------
-----------------
Switch#conf t
Enter configuration commands, one per line. End with CNTL/Z.
Switch(config)#int range fastEthernet 0/2-6
Switch(config-if-range)#switchport mode access
Switch(config-if-range)#switchport access vlan 2
Switch(config)#int gigabitEthernet 0/1
Switch(config-if)#switchport mode trunk
Switch(config-if)#switchport trunk allowed vlan all
Switch(config)#ip dhcp pool sozlama1
Switch(dhcp-config)#network 192.168.2.0 255.255.255.0
Switch(dhcp-config)#default-router 192.168.2.2
Switch(dhcp-config)#dns-server 8.8.8.8
Switch(dhcp-config)#exit
Switch(config)#ip dhcp excluded-address 192.168.2.0 192.168.2.50
//----------------------------------Ikkinchi switch uchun--------------------
----------------
Switch(config)#int range fastEthernet 0/2-6
Switch(config-if-range)#switchport mode access
Switch(config-if-range)#switchport access vlan 3
Switch(config)#int gigabitEthernet 0/1
Switch(config-if)#switchport mode trunk
Switch(config-if)#switchport trunk allowed vlan all
Switch(config)#ip dhcp pool sozlama2
Switch(dhcp-config)#network 192.168.3.0 255.255.255.0
Switch(dhcp-config)#default-router 192.168.3.2
Switch(dhcp-config)#dns-server 8.8.8.8
Switch(dhcp-config)#exit
Switch(config)#ip dhcp excluded-address 192.168.3.0 192.168.3.50
//------------------------------------------------------------------------------
-------------------
Switch(config)#end
Switch#
%SYS-5-CONFIG_I: Configured from console by console
Switch#copy running-config startup-config
Destination filename [startup-config]?
Building configuration...
[OK]
//---------------Yakunda sozlamalarni quyidagicha ko’rinadi-------------
----------------
Switch>en
Switch#
Switch#show running-config
Switch#show vlan brief
Building configuration...
//------------------------------------------------------------------------------
-------------------
Topshiriq
Tarmoqlarni qism tarmoqlarga ajratish usullarini tahlil qiling
