Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
363
Haqiqatda esa mo‘minlarga Rasulullohning vafotlari eng ulug‘ musibatdur. Muning oldida 
dunyoning barcha musibatlari yo‘q hisobida edi. 
Ibn Moja rivoyat qilur: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot topgan shu 
betobliklarida aytgan ekanlar: 
— Ummatlarimdan qaysi biriga o‘lim musibati yetsa, mendan ajragan musibatni o‘ylab 
o‘zini yupantirsin. 
Madina ahli shu so‘zni Rasulullohdan eshitgandan so‘ngra, agar ulardan birortasiga o‘lim 
musibati yetar ekan, uning do‘stlaridan birovi kelib qo‘lini tutib: 
— Rasulullohdan ajraganimizni eslaylik, shundan ibrat olaylik, — deb unga ko‘ngil aytur 
edi. 
Ey do‘stim, ibrat ko‘zi bilan boqaylik. Mana dunyoning so‘ngi holi, bo‘lar ishi shudir. Kishi 
har qancha uzun umr ko‘rsa ham oxiri bir kuni o‘lishi bordur. Dunyo va dunyoda 
yashaydigan barcha narsalar bir kuni yo‘qolg‘usidur. Yo‘qolmaslik, o‘lmaslik yolg‘iz 
Allohning o‘zigagina xosdir. Dunyo saroyiga har kuni kelib, qo‘nib o‘tguvchilar ko‘pdur. 
Lekin u yoqdan qaytib kelgan hech odam yo‘qdur. Ko‘rib turamiz, dunyo hech kimga 
vafo qilmaydur, bilib turamiz, dunyo davlati hech kim qo‘lida qolmaydir. Odam onasidan 
tug‘ilib keldi, kichik edi, katta bo‘ldi, yosh edi, qaridi, oxiri o‘ldi. O‘lganlar esa 
tug‘ilmagandek bo‘ldi. Bir necha yil o‘tgach, uni esga oluvchilar tugaydi. Yolg‘izgina 
xalqqa yaxshilik qilganlarning yaxshi oti qoladi. U dunyoga borganda uning rohatini 
ko‘radi. Agar yomonlik qiluvchilar bo‘lsa, bu dunyoda xalqning nafratiga qolib, u 
dunyoda ersa Xudoning g‘azabiga yo‘liqadi. Endi aqllik, xushyor kishilarga shu so‘z 
yetarlikdur. Shulardan ibrat olib, o‘z ishini bilib qilishi kerakdur.  
Yana o‘z so‘zimizga kelaylik. 
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam o‘n ikkinchi rabbi’al avval dushanba kuni o‘n 
birinchi hijriyda vafot topdilar. Bu sana milodiy 632 yil 11 iyunga to‘g‘ri keladi. Seshanba 
o‘tib chorshanba oqshomida qabrga qo‘yildilar. Demak dafn qilish ikki kun kechiktirildi. 
Muning sababi ersa Rasulullohning o‘rinlariga bir kishini xalifa saylab qo‘yishlik edi. 
Rasululloh hayotliklarida «Mendan keyin o‘rnimga Faloniy bo‘lsin», deb ochiq aytib, 
birorta kishini ko‘rsatmagan edilar. Agarda birortani tayin qilgan bo‘lsalar edi, «Atiulloha 
va atiur-rasula», ya’ni: «Allohga va ham uning payg‘ambariga itoat qilinglar» degan 
Qur’on hukmiga qarab shaksiz qabul qilur edilar. Lekin Rasululloh hech kimni xalifalikka 
ko‘rsatmadilar. Chunki Islom hukumati ersa «Va amruhum shuro baynahum», degan 
oyat mazmunicha podsholik davlati emas edi. Shuning uchun xalq xohlaganini o‘zi 
saylasin, deb xalifalikka birovni vasiyat qilmadilar. Shu sabablik ansor va muhojirin 
sahobalar o‘rtalarida bir oz bo‘lsa ham xalifa saylashda tortishuvlar bo‘ldi. Madinalik 
ansor sahobalar muhojirlarga qarab: 
— Bizdan bir kishi, sizdan bir kishi, ikki amir bo‘lsin, — dedilar. 
Og‘izda bo‘lsa ham dastlab Islomga kirgan ixtilof shu edi. Bu so‘zga qarshi Hazrati Abu 
Bakr: 
— Amir bizdan, vazir sizdan bo‘lsin, chunki arab xalqi Quraysh qabilasiga tobe bo‘lishni 
og‘ir olmaydilar. Bir joyda ikki amirning bo‘lishi mumkin emasdur, — deb ularni 
qaytardilar. 
Ansor sahobalarning kattalaridan Zayd va Sobit turib: 
— Bizni Rasululloh «ansor» (yordamchi) deb ataganlar. Chunki Xudoga va uning 
payg‘ambariga yordamda bo‘lganmiz. Endi Rasulullohning xalifalari shulardan bo‘lsin, 
unga ham biz yordamchi bo‘laylik. Xalifalik shu kishiga loyiqdur, — deb Abu Bakr 
Siddiqning qo‘lini tutdi.  
Ansor raislaridan Bashir ibn Sa’d, Usayd ibn Huzayr bu so‘zni qutladilar. So‘ngra Hazrati 
Abu Bakr so‘zga chiqib, so‘zning oxirida: 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy