Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
178
sakson yil o‘tgandan keyin, shu hozirgi zamonimizga ham aning moslashib kelmog‘ida 
hech shak yo‘qdur. Chunki ul Allohning qonuni bo‘lgach, inson davri o‘tib, qiyomat qoyim 
bo‘lguncha har davrdagi va har joydagi xalqning butkul hojatlarini chiqarib turishi 
lozimdur. Inson ilmi cheklik bo‘lganlikdan, bularning chiqargan qonunlari ham 
cheklikdur. Shunga bir hukumatning, balki butun dunyoning eng oliy darajalik zo‘r 
olimlari, huquqshunos, dono bilguvchilari yig‘ilsalar ham, bir mamlakat xalqining biror 
yillik hojatlarini qoplagudek bir qonunnoma chiqarishdan ojizdurlar. 
Ammo Qur’on hukmlari hakimi Azaliy qurgan qonun bo‘lgani bois dunyo umricha 
yetarlikdur. Buni bilmaganlar, yozgan bu chiziqdan chiqqanlar — to‘g‘ri yo‘ldan 
ozgandurlar. Yana o‘z so‘zimizga kelaylik. 
So‘ngra Samoma: 
— Ey Muhammad, ilgari yuzlar ichida eng yomon ko‘rganim — sening yuzing edi. Xudo 
haqqi, endi eng yaxshi ko‘rganim sening yuzingdur. Yer ustida eng yomon ko‘rgan 
narsam — sen tutgan din edi, endi ersa sening dining ko‘zimga eng yaxshi ko‘rgan 
narsam bo‘ldi. YO Rasululloh, men uyimdan Umra qilmoqchi bo‘lib, Makkaga chiqqan 
edim, sening askarlaring meni tutib buyon keltirdilar. Niyat qilgan ishimni qila olmadim. 
Buni hukmi qandoq bo‘lgay? — deb so‘radi. 
Anda Rasululloh: 
— Ey Samoma, senga bashorat bo‘lgaykim, ikki dunyo yaxshiligini topding, barcha 
gunohdan pok bo‘lib, do‘zax azobidan qutulding. Agar Umrani niyat qilgan bo‘lsang, 
Makkaga borib, uni ado qilishing lozimdur, — dedilar. 
So‘ngra Samoma Umra qilmoq uchun Makka shahriga kirdi. Qilgan ibodati, o‘qigan 
namozlarini ko‘rishib: «Muhammadga aldanibdur» deb, mushriklar unga ta’na so‘zlar 
aytishdi. Hatto: «O‘z diningdan qaytib, Muhammad diniga kiribsan», deb ozor berishdan 
ortiq uni o‘ldirmoqchi bo‘ldilar. Anda raislaridan biri turib aytdikim: «Agar bunga ziyon 
yetkazur bo‘lsangiz, Yamomadan aloqamiz uzilur, alardan olayotgan foydadan quruq 
qolurmiz», deyishib, uni bo‘shatdilar. Shuning bilan Samoma Makkadan qaytib o‘z yurti 
Yamomaga ketdi. Makka xalqining ko‘proq oziq-ovqatlari shu Yamomadan kelar edi. 
«Rasulullohdan ruxsatsiz hech bir narsa o‘tkazmasman», deb Makka yo‘lini to‘sib qo‘ydi. 
Shu sabablik, Makkada qahatchilik bo‘lib, Quraysh xalqi ocharchilikka qoldilar. Ular 
tarafidan Abu Sufyon Madinaga kelib, Rasulullohga: 
— Ey Muhammad, men olamga rahmat uchun keldim, azob uchun kelmadim, der eding. 
Kattalarimiz qiliching bilan o‘ldilar, qolganlarimiz ochlik bilan qirilmoqdamiz. Yamomadan 
yeb turgan oziq-ovqatlarimiz sen sabablik to‘sildi. Qarindoshlik haqqi uchun bu to‘g‘rida 
sendan yordam so‘rab keldim, — dedi. 
Buning so‘zini qaytarmay, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Yamoma yo‘lini to‘smas 
uchun Samomaga xat yozdilar. Xat borgach, karvon yurdi. Oziq-ovqat yo‘li ochilib, 
Makka xalqi ochlik balosidan qutuldilar. 
Bu kabi ulug‘ axloqni payg‘ambarlardan o‘zga hech kim qilaolmagay. Bo‘lmasa, Abu 
Sufyon boshliq Quraysh mushriklarining Rasulullohga qilgan yomonliklari, bermagan 
ozorlari qolmagan edi. Bularning cheksiz dushmanliklari orqalik chiqqan urushlarda 
to‘kilgan qonlar hali qotmagan, ayniqsa, Uhud, Badr, Ahzob kunlaridagi bular qoldirgan 
jarohatlari hali bitmagan edi. 
Buning ustiga Abu Sufyon o‘z hojatini aytishda, qanchalik qo‘pollik ko‘rsatgan bo‘lsa 
ham, Rasulullohning axloqlari o‘zgarmadi. Uning hojatini chiqarish uchun chora ko‘rdilar. 
Xulosa shulki, Rasulullohni «sen eng oliy axloq va go‘zal sifat egasi erursan», deb Alloh 
aytgan edi. Buning chinligini esa Payg‘ambarimiz Sollallohu alayhi vasallam har damda 
va har ishda ko‘rsatmoqda edilar.  
So‘ngra sahobalar Samomani ziyofat qilib, oldiga yemakka ovqat qo‘ydilar. Bir oz 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy