Microsoft Word статистика лотин 14. doc

= a
0
 + a
1
x
1
 + a
2
x
2 
+ … + a
n
x
n
 
Bu yerda: u - x
1
, x
2
 ,…  x
n
+ argumentlarga  mos keladigan o‘rtacha 
qiymati. 
        a
0
 , a
1
 , … a
n
  lar - noma’lum parametrlar.  
Iqtisodiy  hodisalar  murakkab  bo‘lganligi  sababli,  iqtisodiy 
ko‘rsatkichlarni o‘rganganda ko‘p omilli korrelyatsiyadan foydalaniladi. 
Ko‘p  omilli  korrelyatsiya  hozircha  ayniqsa,  iqtisodiy  ko‘rsatkichlarni 
tahlil qilganda ilmiy ishlarda ko‘p qo‘llanmoqda. Misol: Xudayberdiyev 
Umar 1972-1973 yillarda iqtisod fanlari nomzodlik dissertatsiyasiga non 
ishlab  chiqarish  kombinati  umumiy  foyda  –  rentabellik  ko‘rsatkichiga 
asosiy vositalarning foydalanish samaradorligi (X
2
) aylanma mablag‘lar 
aylanuvchanligi  (X
4
)  hamda  sotilgan  mahsulotning  1  so‘miga  to‘g‘ri 
keladigan harajatlar (X
5
) omillarini tanlab olib ko‘p omilli korrelyatsion 
matematik  model  taklif  qilgan.    Bunda  barcha  omillarning  natijaviy 
ko‘rsatkichiga ta’sirining korrelyatsiya koeffitsiyenti  R = 0,952 bo‘lgan.  
U yillarda barcha hisob-kitoblar qo‘lda oylab bajarilar edi. Hozirgi 
paytda  matematik  dastur  ishlab  chiqilgan  bo‘lib  omillar  va  natijalar 
o‘rtasidagi  bog‘lanishlar  ko‘p  omilli  korrelyatsiya  usulida  zamonaviy 
kompyuterlarida bir necha soatlarda bajariladi.  
Samarqand iqtisodiyot va servis instituti huzuridagi ixtisoslashgan 
Kengashda  nomzodlik  dissertatsiyasini  2010  yilda  yoqlagan  Sharipov 
Tulqin  avtoreferatining  14-15  betlarida  Samarqand  viloyatida  umumiy 
ovqatlanish  chakana  tovar  aylanmasining  o‘zgarishiga  ta’sir  etishi 
mumkin  bo‘lgan  7  ta  omil  tanlab  olingan.  Ularning  har  biri  o‘rtasidagi 
bog‘lanish  va  omillarning  natijaviy  ko‘rsatkichga  ta’siri  o‘rganilib 
quyidagi matematik model yaratilgan: 
у = 24045,48+0,02X
1
-216,96 X
7
+59,67X
5
-141,64X
3
 
 
 

---

 
86