Microsoft Word shermuhammadbek qurboshi ziyouz com doc



Download 0,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet144/179
Sana21.01.2022
Hajmi0,79 Mb.
#395677
1   ...   140   141   142   143   144   145   146   147   ...   179
Bog'liq
pdffox.com shermuhammadbek-qorboshi

www.ziyouz.com
 
кутубхонаси
 
110
ko‘ringan, yashirin ishda suyagi qotgan arboblari Turkistonga safarbar qilindi. Aprel oyida Leninning 
eng yaqin safdoshlaridan biri G.K.Orjonikidze (partiyaviy laqabi “Sergo”) va Turkkomissiyaning sobiq 
raisi, RKP (b) MK a’zosi Eliava Qo‘qon shahriga yuborildi. Ular bu yerda vaziyatni o‘rganib, 
Toshkentda bo‘lib o‘tgan qator hukumat va partiya yig‘ilishlarida “bosmachilik”ni yo‘qotish choralari 
haqida fikr bildirdilar. Ularning fikrlari qaror sifatida qabul qilindi. Bu qarorlar asosida Farg‘onadagi 
qizil armiyachilar adadi yuz ming nafarga yetkazildi.  
Shu oylarda Turkbyuro tugatilib, uning o‘rniga RKP (b) O’rta Osiyo byurosi (Sredazbyuro) ta’sis 
etildi. Unga ham, Turkkomissiya kabi katta huquq va vakolatlar berildi. Sredazbyuro buyrug‘i bo‘yicha 
qizil armiya Buxoro va Farg‘onada yalpi hujumga o‘tdi. 
May oyida Shermuhammadbek Baliqchi atrofida va Sirdaryo sohilida qattiq janglar olib bordi. Iyun 
oyi boshlarida qizillar G’orbuvoga yana katta hujum uyushtirdilar. Shermuhammadbek Baliqchidan 
G’orbuvo tomon harakat qilishga majbur bo‘ldi.  
G’orbuvo uchun qonli janglar yigirma besh kun davom etdi. Bu jang ham milliy-ozodlik kurashi 
tarixidagi eng yirik va qonli janglardan biri sifatida tarix sahifalarida qoldi. Shermuhammadbek 
qo‘shini fidokorona jang qildi. Biroq kuchlar teng emas edi. Qizillarga kuniga yangi-yangi qismlar 
kelib qo‘shilib turdi, Shermuhammadbekning esa barcha imkoniyatlari sarflab bo‘lindi. Xullas, bu 
janglarda ozodlik jangchilaridan uch ming nafar shahid ketdi, bir ming besh yuztasi asir olindi. 
G’orbuvo, Yakkatut, Bo‘ston, Bo‘zala va yana bir nechta qishloq birin-ketin qo‘ldan ketdi. 
Shermuhammadbek qon kechib, qizillar ta’qibida Oltoyga chekinishga majbur bo‘ldi. 
Ushbu mash’um yigirma ikkinchi yilning yoz oylarida Muhiddinbek ham katta zarbaga uchradi. 
Buning ustiga Shermuhammadbek G’orbuvo janglari bilan andarmon bo‘lib turgan paytda 
Muhiddinbek bilan Isroil Qo‘rboshi o‘rtasida yana nizo avj oldi. Shermuhammadbek bu nizoni o‘zidan 
boshqa hech kim bartaraf eta olmasligini his etgan holda Oloyga ketayotgan paytda Asakada to‘xtaydi. 
Isroil Qo‘rboshiga nasihatlar qilib, shashdidan tushiradi. Nurmuhammadbekni esa o‘sha paytda 
Qorovul qo‘rg‘onida turgan Muxiddinbekka yuboradi. Muhiddinbek ham o‘z kuyovi 
Nurmuhammadbekning so‘zini qaytara olmay, nizoni to‘xtatishga va’da beradi. Shundan so‘ng 
qaynota-kuyovning birlashgan kuchlari Oloy Uchqo‘rg‘oniga yurish qilib, uni oladilar va bir qancha 
muddat qo‘lda tutib turadilar. 
Shermuhammadbek Isroil Qo‘rboshiga pand-nasihat qilib turgan paytda qizil armiyaning bir necha 
diviziyasi uni ta’qib etib, ketma-ket Asakaga yetib keladi. Shermuhammadbek yo‘l-yo‘lakay jang qilib, 
O’sh orqali O’zganga yetib keladi. Qizillar O’zgan atrofini halqa qilib o‘rab oladilar. 15 iyuldan 25 
iyulgacha qonli janglar davom etdi. 25 iyul kuni Anvar Poshodan chopar kelib, bir amallab O’zganga 
kirishga muvaffaq bo‘ldi va Poshoning maktubini unga topshirdi. Ma’lum bo‘lishicha, Anvar Posho 
ham og‘ir ahvolda qolgan va madad kuchi yuborishni iltijo qilgan. 
Shermuhammadbek o‘zining ahvoli nihoyatda og‘ir bo‘lishiga qaramasdan, Qorovul qo‘rg‘onida 
ikki ming yigit bilan turgan Nurmuhammadbekka chopar yuborib, Anvar Poshoga yordamga borishini 
buyuradi. Nurmuhammadbek ertasi kuniyoq Oloy orqali Qorateginga yo‘l oladi. 
Shermuhammadbek 26 iyulda bir amallab qamalni yorib chiqishga muvaffaq bo‘ladi va avval janub, 
so‘ngra janubi-g‘arb tomonga, ya’ni Oloyga yo‘l oladi. Shermuhammadbekni tirik yoki o‘lik holda 
qo‘lga olish haqidagi qattiq topshiriq olgan qo‘mondon Yudin uni izma-iz ta’qib etib boraverdi. 
Yudinning mutaxassisligi harbiy kartograf bo‘lib, harbiy xizmatning katta qismini tog‘larda o‘tkazgan, 
Oloy-Pomir tog‘larining har bir so‘qmog‘i unga yaxshi tanish, qo‘l ostidagi askarlari ham tog‘ 
janglarida katta tajribaga ega edi. Shunday bo‘lsada, Shermuhammadbek talafot berishga qaramay, 
ularga bas kelib, Oloy vodiysiga o‘tadigan Art dovoniga chiqib olishga muvaffaq bo‘ldi. Yudin bilan 
izma-iz kelayotgan brigada qo‘mondoni unga front qo‘mondonligini buyrug‘ini topshirib, ta’qibni 
davom ettirish lozimligini ta’kidladi. Har ikki qo‘mondon ham Shermuhammadbek ketidan dovonga 
ko‘tarila boshladi. 
Janglar Oloy vodiysida ham davom etdi. Bu yerda qizillarga Oloy istehkomi chegarachilari 


Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi 
 
 

Download 0,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   140   141   142   143   144   145   146   147   ...   179




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish