Microsoft Word shermuhammadbek qurboshi ziyouz com doc

FARG’ONADA MILLIY-OZODLIK
KURASHINING BOSHLANISHI 
Muxtoriyatli hukumat yanchib tashlangach, sovetlar tinch aholidan o‘ch olishga kirishdilar. 
Dashnoqlar Qo‘qonni talab bitirgach, Namangan, Andijon, Marg‘ilonga yopirildilar. Turkiston 
ASSRdagi ayrim kishilar ularning vahshiyliklarini tekshirib, chora ko‘rish uchun maxsus tergov 
komissiyasini tuzish talabini qo‘ydilar. Biroq, hukumatning o‘sha davrdagi rahbarlaridan biri Tobolin 
“aholidan bu haqda yozma ariza tushgani yo‘q” deb talabni rad etadi va shu tariqa ularning navbatdagi 
beboshliklari uchun yo‘l ochib beradi. 
1917 yilda tashkil topgan ishchi-askar va dehqon deputatlari soveti, aslini olganda ishchi va 
dehqonlardan emas, balki tirikchiligining tayini yo‘q sayoq, muttaham, talonchi va beboshlardan iborat 
ekanligi rahbarlarga ma’lum bo‘lsada, ularga xuddi shunday odamlar kerak bo‘lganligi uchun bu 
holdan ko‘z yumib yurardilar. Bu betayinlar “eski dunyoga qarshi kurash” shiori ostida masjid-
madrasalarni berkitdilar, qozilar va ulamolar hibsga olindi. Hatto, “Marg‘ilonda sovet xokimiyatining 
vakillari musulmonlarning muqaddas kitoblari bo‘lmish Qur’onni yoqib yubordilar; Andijondagi 
Jome’ masjidi qizil armiya otryadlarining qo‘nalg‘alariga aylantirildi.” 
Qizil askarlar namoz o‘qib o‘tirganlar ustiga bombalar tashladilar. Boylar yoppasiga hibsga olindi 
va mol-mulklari musodara etildi. 1918 yil yozida Leninga suiqasd uyushtirilgach, o‘tkazilgan qizil 
terror to‘lqini Farg‘onaga ham yetib keldi. Oq do‘ppi kiygan, salla o‘ragan, belbog‘iga pichoq osgan 
kishilarni, boylarni, ulamolarni sallotlar. “Siz ablahlar Leninga suiqasd qildingiz!” deya hibsga 
olardilar. Moskva qaerda-yu, Farg‘ona qaerda? 
Xo‘jalik-iqtisodiyot borasidagi beboshliklarchi? “Yer haqida”gi dekret bahonasida yerlar musodara 

---

Mansurxo‘ja Xo‘jaev. Shermuhammadbek qo‘rboshi